10 dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ và cách phòng bệnh

Dấu hiệu ung thư vòm họng ở nữ giới thường không điển hình, dễ nhầm lẫn với những bệnh lý tai, mũi, họng thông thường dẫn đến chậm trễ trong điều trị. Phát hiện sớm các dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ là cơ sở để chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả từ những giai đoạn đầu của bệnh.

BS Bùi Công Sự, Quản lý Y khoa Vùng 3 - Miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết: “Khi các dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ trở nên rõ ràng cũng là lúc các tế bào ung thư có thể đã di căn xa. Các cơn đau dữ dội liên tục tấn công người bệnh, đau đớn lan tràn sang các vùng khác. Đây cũng là lúc việc điều trị đã trở nên khó khăn, tốn kém chi phí và thường không đáp ứng điều trị hoặc điều trị khó mang lại hiệu quả cao”.

Ung thư vòm họng ở phụ nữ là gì?

Ung thư vòm họng ở phụ nữ bao gồm: Ung thư mũi hầu, ung thư hầu họng và ung thư hạ hầu hoặc hạ họng.

• Ung thư mũi hầu (phần sau mũi và phía trên họng): thường phát triển nhanh, có khả năng phá hủy các mô bình thường xung quanh và di căn sang các khu vực khác của cơ thể. Ung thư mũi hầu thường gặp ở nam giới hơn nữ giới.
• Ung thư hầu họng (phần giữa của họng): gồm thành sau của họng, khẩu cái, amidan và đáy lưỡi. Những năm gần đây tỷ lệ mắc bệnh ung thư hầu họng ngày một gia tăng. Nguyên nhân chính là do nhiễm HPV qua quan hệ không an toàn bằng đường miệng (oral sex).
• Ung thư hạ hầu hoặc hạ họng (phần phía dưới cùng của họng): thường ít gặp. Hút thuốc lá là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư hạ hầu/ hạ họng.

Ung thư vòm họng là 1 trong 10 bệnh ung thư phổ biến tại Việt Nam với tỷ lệ 9 - 10 bệnh nhân/100.000 dân/năm. Bệnh đứng hàng đầu trong các bệnh ung thư vùng đầu cổ và đứng thứ 5 trong các bệnh ung thư nói chung sau ung thư phổi, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư vú, ung thư gan. [1]

Ung thư vòm họng thường gặp ở nam giới hơn nữ giới, với tỷ lệ 2-3 nam/ 1 nữ do thói quen hút thuốc lá. Bệnh thường gặp ở người từ 20 tới 65 tuổi và đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa, sau tuổi 65 tỷ lệ mắc bệnh giảm dần.

Dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ

Dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ trong giai đoạn đầu (giai đoạn 0) thường không điển hình. Lúc này, bướu chỉ giới hạn ở lớp bề mặt, tế bào ung thư chưa di căn đến hạch bạch huyết và các cơ quan ở xa hơn. Khi tiến vào các giai đoạn sau, triệu chứng bệnh trở nên rõ ràng và xuất hiện thường xuyên hơn. Một số dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ cần lưu ý bao gồm:

1. Đau đầu kéo dài

Đau đầu thường là biểu hiện sớm của bệnh ung thư vòm họng ở phụ nữ, thường diễn ra theo từng cơn hoặc kéo dài liên tục. Ban đầu, người bệnh chỉ có dấu hiệu đau nửa đầu. Cùng với sự phát triển của bướu, ảnh hưởng lên hệ thần kinh ngày càng lớn, bệnh nhân dần có cảm giác đau toàn bộ vùng đầu. Đặc biệt, đau đầu do ung thư vòm họng thường đáp ứng kém với các loại thuốc thông thường. [2]

2. Biểu hiện khó nuốt

Ở người bệnh ung thư vòm họng, màn hầu bị đầy lên, khối u lớn khiến cửa ngõ thực quản ở ngã 3 hầu họng bị cản trở gây biểu hiện khó nuốt. Tuy nhiên, để cản trở quá trình nuốt thức ăn của người bệnh, khối u phải đạt đến một kích thước đủ lớn, nên biểu hiện khó nuốt thường xuất hiện ở giai đoạn sau của bệnh.

3. Xuất hiện hạch bạch huyết ở cổ

Hạch bạch huyết sưng to thường gắn liền với tình trạng nhiễm trùng, nhiễm khuẩn, sẽ giảm kích thước nếu tình trạng viêm nhiễm cải thiện. Nếu không đáp ứng với các phương pháp điều trị nội khoa, hạch tiếp tục phát triển và tăng kích thước là dấu hiệu nghi ngờ bệnh ác tính.

Ở những người bệnh ung thư vòm họng, hạch bạch huyết bị sưng lên do các tế bào ung thư di căn. Người bệnh có thể dễ dàng nhận ra biểu hiện sưng hạch bạch huyết bất thường.

Hạch bạch huyết sưng do ung thư vòm họng thường lớn dần theo thời gian, mật độ cứng, không đau, bờ không đều, không có biểu hiện viêm và di động kém do có sự liên kết chặt chẽ với các cơ quan xung quanh.

Khi xuất hiện hạch bạch huyết ở cổ, người bệnh cần đến bệnh viện chuyên khoa để xác định tính chất hạch, từ đó đánh giá nguy cơ ung thư.

4. Cơ thể suy nhược, thường xuyên mệt mỏi

Ung thư vòm họng làm suy sụp thể trạng của bệnh nhân nhanh chóng. Tuy nhiên mệt mỏi, suy nhược cơ thể không phải là một biểu hiện đặc trưng của ung thư vòm họng vì biểu hiện này có thể xuất hiện ở hầu hết các ca bệnh truyền nhiễm hoặc giai đoạn muộn của các bệnh ung thư khác. Nguyên nhân của suy nhược là do sự tiêu hao năng lượng khi cơ thể phải chiến đấu với các tác nhân gây bệnh.

5. Ngạt mũi, sổ mũi

Khối u do ung thư vòm họng phát triển có thể lắp kín đường thở, khiến người bệnh nghẹt mũi. Cùng với đó, bệnh nhân còn có biểu hiện chảy mũi nhầy; chảy mủ xanh, vàng ở những người có tiền sử viêm xoang. Trong một vài trường hợp quan sát thấy có lẫn máu trong dịch mũi do các ổ loét sùi tại khối u.

6. Giảm thính lực, ù tai, viêm tai giữa kéo dài

Nếu khối u che lấp vòi nhĩ, người bệnh ung thư vòm họng có thể gặp tình trạng ù tai, nghe kém hoặc viêm tai giữa kéo dài. Lúc này, bệnh nhân thường có biểu hiện đau tai, chảy mủ tai, đau vùng xương chũm,… Khi soi tai có thể thấy tình trạng màng nhĩ thủng, u lan rộng đến tai và có nhiều dịch máu, mủ ở tai.

7. Đau rát họng, dịch đờm có máu

Khối u xuất hiện ở phía sau vòm họng, chỗ thắt vòm họng hoặc ngách hầu khiến người bệnh đau rát họng, khó nuốt. Ở giai đoạn sớm, dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ này thường bị nhầm lẫn với viêm họng mạn tính thông thường do các triệu chứng tương đồng nhau. Tuy nhiên, tình trạng đau rát do ung thư vòm họng thường kéo dài và không đáp ứng với các loại thuốc điều trị đau rát họng thông thường.

Khạc đờm có máu là thường xuất hiện ở bệnh nhân ung thư vòm họng giai đoạn tiến triển và di căn. Nguyên nhân do khối u phát triển xâm lấn vòm mũi gây hoại tử và làm vỡ mạch máu, gây chảy máu. Trong số những nguyên nhân gây dịch đờm có máu, ung thư vòm họng và ung thư phổi là cực kỳ nguy hiểm, cần điều trị kịp thời ngay khi có dấu hiệu.

8. Khàn tiếng, mất giọng

Sự phát triển của khối u còn khiến các dây thanh âm tại thanh quản bị ảnh hưởng, gây khàn tiếng, thay đổi giọng nói. Khác với tình trạng thay đổi giọng nói do cảm cúm, viêm họng, đặc trưng của dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ là sự thay đổi chậm rãi nặng dần và kéo dài theo sự phát triển của khối u.

9. Mắt mờ

Ở giai đoạn cuối của bệnh, khối u di căn đến các bộ phận như mắt, não, xương, gan, phổi. Nếu phát hiện các triệu chứng nặng ở các bộ phận như mắt mờ, nhãn cầu lồi, thường xuyên cảm thấy đau tức ngực, gan sưng to thì đó là lúc bệnh đã tiến triển thành giai đoạn muộn.

10. Có biểu hiện liệt các dây thần kinh sọ não

Biểu hiện liệt các dây thần kinh sọ não xuất hiện khi bị khối u vòm họng lớn lên, chèn ép. Tùy vào dây thần kinh sọ não nào bị chèn ép, người bệnh sẽ có những biểu hiện khác nhau như:

• Liệt cơ vận nhãn, lác mắt;
• Khít hàm, tê bì mặt;
• Liệt cơ vùng cổ mặt, liệt màn hầu, liệt họng;
• Liệt lưỡi.

Trong những trường hợp khối u phát triển mạnh có thể liệt cả 12 đôi dây thần kinh sọ não.

Nguyên nhân ung thư vòm họng ở phụ nữ

1. Virus Epstein-Barr (EBV)

Epstein-Barr (EBV) là một loại virus phổ biến, có đến 90% người nhiễm EBV nhưng không gây nhiễm trùng. Ngược lại ở dạng nhiễm trùng, EBV có thể gây các triệu chứng nhẹ, gia tăng sự phát triển của nhiều bệnh ung thư như ung thư vòm họng, ung thư hạch bạch huyết, ung thư dạ dày,…

EBV có thể lây truyền qua đường nước bọt hoặc chất bài tiết sinh dục. Việc sử dụng chung các vật dụng cá nhân, hôn, hay quan hệ tình dục đường miệng có thể là nguyên nhân lây truyền EBV.

EBV gây ra những triệu chứng khác nhau tùy vào độ tuổi của từng đối tượng nhiễm bệnh:

• Trẻ em nhiễm EBV thường không có triệu chứng cụ thể;
• Ở thiếu niên và người trưởng thành thường có cảm giác khó chịu, mệt mỏi, đau đầu, viêm họng, sốt, sưng hạch bạch huyết, sưng amidan, lách to,…

Bệnh nhân suy giảm miễn dịch nhiễm EBV có thể diễn tiến thành các bệnh ung thư hiếm gặp như ung thư hạch bạch huyết, ung thư dạ dày,… Nếu không được điều trị kịp thời, EBV có thể gây những biến chứng nguy hiểm như vỡ lách, viêm tụy, co giật hoặc viêm não.

2. Virus u nhú ở người (HPV)

Cứ 5 phụ nữ 50 tuổi thì có ít nhất 4 người nhiễm HPV tại một thời điểm trong cuộc đời. Trong số khoảng 200 chủng HPV, có 40 chủng lây nhiễm qua đường sinh dục và có 15 chủng nguy cơ cao có khả năng gây ung thư như: 70% trường hợp ung thư vòm họng, 99,7% ung thư cổ tử cung, 90% ung thư hậu môn và cổ tử cung.

HPV lây truyền qua đường tình dục khi hôn hoặc quan hệ không an toàn. Nhiễm HPV là một tình trạng phổ biến, có đến 90% trường hợp nhiễm virus có thể tự khỏi, 10% còn lại diễn tiến thành HPV mạn tính - nguy cơ cao tiến triển thành ung thư vòm họng.

Thông thường mất rất nhiều năm để HPV tiến triển thành ung thư. Trong thời gian đó, chưa rõ liệu virus có đủ để gây ung thư vòm họng hay cộng hưởng thêm các yếu tố nguy cơ khác như hút thuốc lá để hình thành nên căn bệnh này. HPV còn được biết đến là nguyên nhân gây nên những bệnh ung thư đầu cổ khác như thanh quản, mũi hoặc tuyến nước bọt.

Vắc xin phòng HPV gồm 2 loại, trong đó vắc xin phòng HPV thế hệ mới được khuyến cáo tiêm cho trẻ em trai, trẻ em gái, nam và nữ giới từ 9 đến 45 tuổi, có hiệu quả trên 90% phòng ngừa các bệnh do HPV như mụn cóc sinh dục, sùi mào gà, ung thư vòm họng, ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn,…

3. Các yếu tố làm tăng nguy cơ

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư vòm họng như:

• Dinh dưỡng: ăn nhiều thực phẩm ướp muối, lên men có chứa nhiều nitrit và nitrat có thể gây phản ứng với protein, sản sinh ra hợp chất nitrosamine tổn thương ADN của tế bào ở vị trí thường xuyên tiếp xúc nhất là cổ họng. Vì vậy, người dân cần có chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, ăn thực phẩm sạch, nhiều rau xanh để giảm nguy cơ mắc ung thư vòm họng.
• Tình dục: Quan hệ không an toàn, nhất là quan hệ bằng đường miệng, quan hệ với nhiều bạn tình, quan hệ sớm là những yếu tố nguy cơ cao dẫn đến ung thư vòm họng.
• Hút thuốc và uống rượu: Thuốc lá, bia rượu có thể làm tổn thương các tế bào ở vùng hầu họng. Người thường xuyên hút thuốc, uống rượu có nguy cơ mắc ung thư vòm họng cao gấp nhiều lần so với người bình thường.
• Độ tuổi, giới tính: Thông thường, nam giới có nguy cơ mắc ung thư vòm họng cao hơn nữ do thói quen hút thuốc lá, sử dụng rượu bia. Ung thư vòm họng thường gặp ở người từ 20 tới 65 tuổi và đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa, sau tuổi 65 tỷ lệ mắc bệnh giảm dần.
• Khu vực: Ung thư vòm họng thường xuất hiện nhiều ở các nước Đông Nam Á, hiếm gặp ở các nước thuộc Châu Âu, Châu Mỹ. Tại tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) ung thư vòm họng xuất hiện với tỷ lệ 30 - 45 bệnh nhân/100.000 dân/năm.
• Tiền sử bệnh của gia đình: Đã có nhiều ca ung thư vòm họng được phát hiện ở những người trong cùng một gia đình. Sự tăng cao của kháng nguyên HL - A2 ở vị trí thứ I và sự thiếu hụt ở vị trí thứ II của kháng nguyên BW46 có khả năng là nguyên nhân dẫn đến ung thư vòm họng do yếu tố di truyền.

Cách phòng ngừa bệnh ung thư vòm họng ở phụ nữ

Đa số các yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư vòm họng đều khó kiểm soát, chúng ta chỉ có thể làm giảm nguy cơ gây ung thư với các phương pháp sau:

1. Tiêm ngừa vắc xin Gardasil để ngăn ngừa virus HPV

Tiêm vắc xin HPV là phương pháp hiệu quả và an toàn và tiết kiệm chi phí nhất hiện nay để phòng các bệnh lây truyền qua đường tình dục do virus.

Vắc xin HPV gồm 2 loại, vắc xin Gardasil (phòng 4 chủng HPV) được khuyến cáo dành cho trẻ em gái và phụ nữ từ 9-26 tuổi, vắc xin Gardasil 9 (phòng 9 chủng HPV) dành cho trẻ em trai, trẻ em gái, nam và nữ giới từ 9 đến 45 tuổi. Trong đó, 9-14 được xem là độ tuổi vàng tiêm chủng vì lúc đó các em chưa quan hệ tình dục, chưa tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ lây truyền HPV. Các bằng chứng khoa học cũng đã chỉ ra, kháng thể sau tiêm vắc xin có thể duy trì nồng độ cao, không suy giảm theo thời gian khi tiêm phòng cho trẻ 9-14 tuổi.

Vắc xin Gardasil 9 có hiệu quả trên 90% phòng các bệnh ung thư do HPV như ung thư vòm họng, ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn,… Theo số liệu từ CDC của Mỹ, trong số những người phụ nữ được tiêm vắc xin HPV, tỷ lệ tiền ung thư cổ tử cung do virus giảm 40%.

Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC với hơn 170 trung tâm trên toàn quốc đang có đầy đủ các loại vắc xin phòng HPV là Gardasil và Gardasil 9 (MSD - Mỹ). Trong đó, vắc xin Gardasil có khả năng phòng 4 tuýp HPV phổ biến gồm 6, 11, 16 và 18; vắc xin Gardasil 9 bảo vệ trước 9 tuýp HPV phổ biến là 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58 gây ung thư, các tổn thương tiền ung thư và loạn sản,… Liên hệ Hotline 028 7102 6595 hoặc fanpage trungtamtiemchungvnvc để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin HPV.

2. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Ung thư là bệnh có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Kết quả điều trị ung thư phần lớn phụ thuộc vào việc phát hiện bệnh ở giai đoạn nào. Phụ nữ có các yếu tố nguy cơ cao, có tiền sử gia đình mắc ung thư vòm họng cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng/ lần.

3. Sinh hoạt tình dục lành mạnh

Hai nguyên nhân chính dẫn đến ung thư vòm họng nữ giới - EBV và HPV đều có khả năng lây truyền qua đường tình dục. Do đó, bên cạnh việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, phụ nữ cần có thói quen sinh hoạt tình dục lành mạnh. Sử dụng bao cao su mỗi khi quan hệ, quan hệ 1 vợ 1 chồng, không quan hệ với nhiều bạn tình khi không biết tình trạng sức khỏe của đối tác,…

4. Bỏ ngay các thói quen có nguy cơ cao gây ung thư vòm họng

Tránh xa thuốc lá, không sử dụng đồ uống có cồn, ăn các loại thực phẩm tươi, sạch, giàu dinh dưỡng như rau, quả, ngũ cốc hạn chế đồ ăn lên men, đóng hộp, thực phẩm chiên, xào, tập thể dục thường xuyên là các phương pháp giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc ung thư vòm họng.

Các phương pháp chẩn đoán ung thư vòm họng ở nữ

Thăm khám lâm sàng:

• Soi tai mũi họng, khám hạch cổ: phương pháp cho phép quan sát và đánh giá tổn thương dựa vào hình dạng, kích thước và mức độ lan rộng của các khối u. Khi có yếu tố nguy cơ, các bác sĩ có thể chỉ định người bệnh kết hợp cùng sinh thiết để chẩn đoán mô bệnh học. Thăm khám hạch cổ, hạch ngoại vi giúp phát hiện tổn thương hạch, từ đó xác định giai đoạn bệnh.
• Các triệu chứng gợi ý di căn xa: Thông thường chỉ có 10% trường hợp có di căn xa tại thời điểm chẩn đoán ban đầu. Thường là di căn xương, xa hơn là di căn gan hoặc phổi.

Các xét nghiệm cận lâm sàng:

• Chụp CT và MRI: cho phép các bác sĩ đánh giá thể tích và mức độ xâm lấn của khối u.
• Xét nghiệm đánh giá mức độ di căn: X-quang ngực, siêu âm ổ bụng, PET/CT-scan và xạ hình xương là các phương pháp có giá trị trong tìm kiếm di căn xa của ung thư.
• Xét nghiệm máu: sinh hóa và xét nghiệm công thức máu giúp đánh giá tình trạng sức khỏe toàn thân, chức năng gan thận…

Khám ung thư vòm họng ở phụ nữ ở đâu?

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là bệnh viện chất lượng 5 sao, uy tín hàng đầu Việt Nam, quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành ung bướu, sản phụ khoa, giải phẫu, xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh… với nhiều năm kinh nghiệm trong việc chẩn đoán, phát hiện sớm và điều trị các bệnh ung thư ở nữ giới trong đó bao gồm cả ung thư vòm họng. Quy trình thăm khám khoa học, chi tiết và toàn diện giúp sàng lọc và phát hiện sớm nguy cơ ung thư kể cả khi bệnh chưa biểu hiện triệu chứng.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh rất chú trọng trong công tác xây dựng cơ sở vật chất, với không gian thăm khám hiện đại, sạch sẽ mang lại sự thoải mái và an tâm cho Quý khách hàng. Ngoài Khu khám bệnh tiêu chuẩn, bệnh viện còn đầu tư Khu khám VIP với nhiều đặc quyền dành riêng cho khách hàng như không phải chờ đợi, thời gian thăm khám linh động; không gian khám, chữa bệnh sang trọng; đội ngũ bác sĩ đầu ngành; quy trình thanh toán nhanh gọn và phục vụ miễn phí các loại nước uống…

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

Hà Nội:

• 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP.Hà Nội
• Hotline: 024 3872 3872 - 024 7106 6858

TP.HCM:

• 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.Hồ Chí Minh
• Hotline: 093 180 6858 - 0287 102 6789

Fanpage: https://www.facebook.com/benhvientamanh

Website: https://tamanhhospital.vn

Các phương pháp điều trị ung thư vòm họng ở nữ giới

Các phương pháp điều trị ung thư vòm họng ở nữ giới phổ biến hiện nay gồm:

• Xạ trị: là phương pháp được áp dụng phổ biến trong điều trị ung thư đầu-mặt-cổ, được thực hiện bằng cách chiếu tia X trực tiếp vào khối u nhằm ức chế và tiêu diệt các tế bào ung thư;
• Hóa trị: một trong những phương pháp điều trị toàn thân nhằm ức chế sự tăng sinh và phát triển của tế bào ung thư. Hóa trị có thể truyền tĩnh mạch, theo đường uống hoặc tiêm trực tiếp vào khối u;
• Phẫu thuật: giúp loại bỏ khối u, nhưng lại không được lựa chọn phổ biến trong trường hợp này vì khối u thường nằm gần các dây thần kinh sọ não và mạch máu. Nếu khối u của ung thư vòm họng đã di căn sang hạch bạch huyết, các bác sĩ có thể khuyến nghị sử dụng phẫu thuật cắt bỏ hạch bạch huyết ở cổ;
• Điều trị bằng thuốc nhắm mục tiêu: Thuốc nhắm mục tiêu được sử dụng trong trường hợp hóa trị không mang lại hiệu quả hoặc nhằm làm tăng hiệu quả của hóa trị. Cetuximab (Erbitux) là một kháng thể đơn dòng thường được dùng nhiều cho bệnh nhân ung thư vòm họng, có tác dụng ngăn chặn sự phát triển và lây lan của các tế bào ác tính. Thuốc được truyền qua đường tĩnh mạch mỗi tuần 1 lần hoặc cách tuần. [3]

Dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ trong giai đoạn đầu thường mờ nhạt và khó phân biệt với các bệnh tai mũi họng thông thường khác. Chính vì vậy, phụ nữ cần nâng cao ý thức, tập thói quen sống lành mạnh, thường xuyên tầm soát sức khỏe định kỳ và quan trọng nhất là tiêm vắc xin HPV - một trong những nguyên nhân chính dẫn đến ung thư vòm họng và các bệnh ung thư nguy hiểm ở cả nữ và nam.