Nam giới cần tiêm phòng gì? Loại vắc xin nào quan trọng?

Nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ chủng ngừa ở hai giới đang có sự chênh lệch, nhóm nữ giới trưởng thành thường được chủng ngừa đầy đủ hơn nam giới. Trong khi đó, khả năng mắc bệnh truyền nhiễm ở nam giới cũng tương đương nữ giới. Vậy vì sao cần phải tiêm chủng đầy đủ vắc xin cho nam giới? Nam giới cần tiêm phòng gì?

BS Bùi Thanh Phong - Quản lý Y khoa vùng 3 - Hồ Chí Minh, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: “. Trong khi nam giới thường xuyên tiếp xúc với các mối quan hệ trong xã hội, khả năng mắc bệnh truyền nhiễm cũng tương đương nữ giới, nhưng tỷ lệ chủng ngừa lại thấp hơn. Một số tác nhân như HPV có tỷ lệ đào thải ở nam giới thấp hơn nữ, khả năng mắc bệnh ở nhóm đối tượng này cũng sẽ cao hơn”.

Vì sao nam giới cần quan tâm nhiều hơn đến tiêm phòng?

Nam giới được xem là “phái mạnh”, khái niệm này xuất phát từ sự khác biệt về giới tính, gen di truyền… tuy nhiên điều này không có nghĩa là “phái mạnh” thì sẽ không mắc bệnh truyền nhiễm. Bản chất của hệ miễn dịch con người là như nhau, đều có vai trò bảo vệ sức khoẻ, ngăn ngừa nguy cơ tấn công của các tác nhân gây bệnh. Khi hệ miễn dịch gặp những vấn đề bất thường, sức khoẻ con người trở nên yếu hơn, việc chống chọi với các tác nhân gây bệnh cũng kém hơn, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng nề.

Mặt khác, nam giới có nhiều khác biệt về giới tính sinh học, thường xuyên hút thuốc và sử dụng đồ uống có cồn, chế độ dinh dưỡng chưa khoa học… cũng là nguyên nhân khiến nhóm đối tượng này thường xuyên gặp vấn đề về sức khỏe. Khi mắc bệnh, họ sẽ trở thành nguồn lây cho gia đình, cho trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai, người có hệ đề kháng yếu; đồng thời tăng khả năng trở thành gánh nặng trong khi đây lại là đối tượng lao động chính trong gia đình. [1]

Bệnh truyền nhiễm không phân biệt giới tính. Đại dịch Covid-19 một lần nữa đã chứng minh cho cả nhân loại thấy, tất cả mọi người đều cần được tiêm chủng vắc xin để bảo vệ tính mạng khỏi dịch bệnh, chỉ có vắc xin mới là vũ khí hiệu quả bảo vệ con người trước dịch bệnh, đồng thời tạo miễn dịch cộng đồng.

Nam giới cần tiêm phòng gì?

1. Vắc xin TDap phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván

Nhờ thể lực vượt trội, nam giới thường nhận những công việc nặng nhọc, bê vác hoặc leo trèo. Trong quá trình làm việc có thể xảy ra chấn thương, trầy xước, nguy cơ mắc bệnh uốn ván cao. Do đó, vắc xin có thành phần uốn ván là loại vắc xin đầu tiên trong danh sách các loại vắc xin mà nam giới cần sớm tiêm phòng.

Tại Việt Nam hiện có vắc xin đơn và vắc xin kết họp phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván. Người chưa được tiêm phòng hoặc chưa rõ lịch sử tiêm chủng cần hoàn thành phác đồ 3 mũi. Trong đó, mũi 2 cách mũi 1 bốn tuần, mũi 3 cách mũi 2 sáu tháng. Vắc xin được khuyến cáo mỗi 10 năm 1 lần. Nếu đã hoàn thành đủ mũi, nam giới chỉ cần tiêm thêm 1 liều khi có vết thương lớn mà không cần phải tiêm huyết thanh uốn ván. [2]

2. Tiêm ngừa HPV cho nam giới là cần thiết

Theo thống kê CDC Mỹ, gần 700 triệu người đang nhiễm HPV trên thế giới. 10% dân số sẽ nhiễm ít nhất một lần mụn cóc sinh dục trong 25 năm hoạt động tình dục. Cứ 3 nam giới trên 15 tuổi thì có 1 người nhiễm ít nhất một loại HPV. Từ năm 1995 đến 2022, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết tỷ lệ lưu hành của các chủng virus nói chung trên toàn cầu là 31%, còn nhóm HPV nguy cơ cao là 21%. Trong đó, HPV-16 phổ biến nhất với 5%, sau đó đến HPV-6 với 4%.

Nhiều người cho rằng, vắc xin ngừa HPV chỉ dành cho nữ giới vì phòng ung thư cổ tử cung, còn nam giới không cần tiêm ngừa HPV. Vậy nam giới có cần tiêm HPV không? Thực tế, HPV có khả năng lây nhiễm ở cả hai giới, khả năng gây bệnh là tương đương nhau. Xác suất nhiễm HPV trung bình của nam giới có thể lên đến 91%, trong khi tỷ lệ này ở nữ giới chỉ khoảng 85%.

Ngoài ra, theo kết quả khảo sát của nhiều cuộc nghiên cứu cho thấy, nam giới có khả năng lây nhiễm và tái nhiễm HPV cao hơn nữ giới. Mặt khác, các bệnh ung thư liên quan đến HPV ở nam giới hiện chưa có biện pháp tầm soát. Do đó, khi nhiễm HPV, nam giới có nguy cơ cao lây nhiễm cho bạn tình, dẫn đến chậm trễ trong việc chẩn đoán và tỷ lệ tử vong cao.

Có thể thấy, vắc xin HPV không chỉ dành cho nữ giới, mà nam giới cũng rất cần tiêm để phòng bệnh. Vắc xin phòng HPV hiện được chỉ định cho nam và nữ giới trong độ tuổi từ 9-45, bất kể đã quan hệ tình dục hoặc đã nhiễm HPV hay chưa. Không chỉ bảo vệ nam giới trước nguy cơ mắc mới, vắc xin còn phòng tránh nguy cơ tái nhiễm HPV. Nam giới cần tiêm 3 mũi vắc xin ngừa HPV, mũi 2 cách mũi 1 hai tháng, mũi 3 cách mũi 2 bốn tháng.

3. Tiêm ngừa viêm gan B

Năm 2022, Tổ chức y tế Thế giới (WHO) cho biết, tỷ lệ người nhiễm virus viêm gan B tại Việt Nam ở mức đáng báo động. Số người tử vong do ung thư gan một năm có thể lên đến con số 25 ngàn trường hợp, gấp 3 lần các ca tử vong hằng năm do tai nạn lao động.

Virus viêm gan B chủ yếu lây truyền qua đường quan hệ tình dục và viêm gan B. Nam giới trong tuổi sinh sản và có nhiều bạn tình có nguy cơ nhiễm bệnh cao, cần được chủng ngừa vắc xin càng sớm càng tốt. Vắc xin viêm gan B có phác đồ tiêm 3 mũi trong 6 tháng. Mũi 2 sau mũi 1 một tháng và mũi 3 sau mũi 2 năm tháng.

4. Tiêm ngừa viêm gan A

Viêm gan A tuy ít gặp hơn viêm gan B, nhưng vẫn có thể gây ra những hậu quả tương tự như: xơ gan, ung thư gan, viêm gan. Không như viêm gan B, viêm gan A có thể lây truyền qua đường tiêu hóa, khi người lành ăn phải thức ăn hoặc nước uống chứa virus. Mặt khác, tương tự virus viêm gan B, virus này có thể lây truyền qua đường quan hệ tình dục miệng hoặc hậu môn với người nhiễm bệnh.

Nam giới thường xuyên du lịch đến các nước có tỷ lệ mắc viêm gan A cao như Nam Mỹ, Trung Mỹ, Trung Đông hoặc Ấn Độ nên tiêm phòng viêm gan A càng sớm càng tốt.

Vắc xin viêm gan A cần tiêm 2 liều. Liều 2 sau liều 1 ít nhất sáu tháng. Nếu có ý định đi du lịch đến các vùng lưu hành virus viêm gan A cần tiêm phòng ít nhất 1 tháng trước khi đi.

5. Tiêm ngừa phế cầu phòng viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết do khuẩn phế cầu

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), phế cầu khuẩn là 1 trong số 12 loại vi khuẩn có tỷ lệ kháng thuốc cao nhất, chiếm 18% nguyên nhân viêm phổi nặng, 33% số ca tử vong toàn cầu. Ước tính, tại Hoa Kỳ, tình trạng phế cầu kháng kháng sinh đã gây ra hơn 2 triệu ca nhiễm trùng và 23 ngàn ca tử vong mỗi năm. So với những bệnh truyền nhiễm khác lây truyền qua đường hô hấp nhu ho gà, cúm, thì phế cầu khuẩn hiện là tác nhân gây bệnh chiếm ưu thế về số ca trở nặng, tử vong.

Vắc xin phế cầu có khả năng phòng đến 97% các bệnh viêm màng não, viêm phổi, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết do phế cầu khuẩn. Lịch tiêm 1 mũi vắc xin phế cầu 13 cho nam giới trưởng thành.

6. Tiêm phòng sởi, quai bị, rubella

Sởi, quai bị, rubella không chỉ là 3 căn bệnh đe dọa sức khỏe trẻ nhỏ. Với nam giới, quai bị có thể gây biến chứng viêm tinh hoàn, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản trong tương lai. Ngoài ra, nếu nam giới mắc phải hai căn bệnh sởi và rubella cũng có thể tự khỏi, song có thể lây truyền cho người thân trong gia đình như trẻ em và phụ nữ mang thai, gây biến chứng nặng.

Vắc xin phòng sởi, quai bị, rubella có lịch tiêm 2 mũi, cách nhau 1 tháng. Nam giới nói riêng và người dân nói chung cần chủng ngừa vắc xin này trước khi du lịch tại các nước phát triển, có nguy cơ bùng dịch cao như Anh.

7. Tiêm ngừa thủy đậu

Nhiều người quan niệm rằng, thủy đậu chỉ có ở trẻ em, hoặc khi đã mắc bệnh thì có miễn dịch trọn đời, việc tiêm vắc xin phòng bệnh sau đó là không cần thiết. Thực tế, bệnh có thể gặp ở cả người lớn với khả năng gây ra những biến chứng trầm trọng như nhiễm trùng da gây nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi, viêm tai giữa, viêm não, viêm màng não. Tương tự sởi và rubella, thủy đậu cũng có thể gây biến chứng nặng ở phụ nữ có thai.

Do đó, nam giới nên chủng ngừa vắc xin phòng thủy đậu sớm, phác đồ tiêm gồm 2 mũi cách nhau 1 tháng. Tiêm chủng đầy đủ giúp phòng thủy đậu hiệu quả đến 98%, giảm gánh nặng bệnh tật, giảm nguy cơ biến chứng và nâng cao chất lượng sống.

8. Tiêm ngừa Zona

Có đến 1/3 dân số có khả năng mắc Zona thần kinh ít nhất một lần trong đời. Đã mắc Zona sau khỏi bệnh rất hiếm tái phát. Tỷ lệ tái phát lần 2 được thống kê là khoảng 4.8-12/1000 người/ năm. Zona thần kinh thường xuất hiện ở những người có sức khỏe yếu như người có bệnh lý nền, người suy giảm miễn dịch như ung thư, bạch cầu, HIV/ AIDS hay người từng mắc thủy đậu trước 18 tuổi.

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật (CDC), vắc xin phòng Zona có hiệu quả lên đến 97% ở người lớn có hệ miễn dịch bình thường từ 50-69 tuổi. Hiệu quả lên đến 91% phòng ngừa viêm thần kinh hậu Zona ở người từ 50 tuổi trở lên. Bên cạnh đó, ở những đối tượng có hệ miễn dịch suy yếu, vắc xin có hiệu quả từ 68-91% tùy vào tình trạng suy giảm miễn dịch của người được tiêm.

9. Tiêm phòng cúm

Nam giới khỏe mạnh cũng có khả năng mắc cúm mùa, song ít khi gặp phải biến chứng. Tuy nhiên, khi mắc bệnh nam giới sẽ trở thành nguồn lây cho các thành viên trong gia đình. Bệnh cúm thường kéo dài 5-7 ngày, khiến người bệnh mệt mỏi, ảnh hưởng đến khả năng lao động, học tập. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo tất cả trẻ em từ 6 tháng tuổi và người lớn nên tiêm một liều vắc xin cúm hằng năm để bảo vệ sức khỏe và phòng bệnh..

Vắc xin là rất quan trọng cho nam giới có quan hệ đồng tính

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục đang gia tăng ở nhóm cộng đồng người đồng tính. Việc quan hệ qua đường hậu môn rất dễ lây nhiễm nhiều bệnh như sùi mào gà, giang mai,…do niêm mạc ở trực tràng, hậu môn mỏng, không tiết chất bôi trơn nên rất dễ tổn thương và bị virus xâm nhập so với niêm mạc âm đạo.

Trong các bệnh có nguy cơ lây truyền do quan hệ đồng tính không an toàn, sùi mào gà và các bệnh ung thư ở bộ phận sinh dục, hậu môn, hầu họng do virus HPV thường diễn tiến âm thầm, khó điều trị, chi phí điều trị lớn và nguy cơ tử vong cao. Do đó, cộng đồng người đồng tính cần có ý thức bảo vệ bản thân và đối tác bằng cách luôn sử dụng biện pháp an toàn, kết hợp tiêm chủng vắc xin phòng các bệnh ung thư nguy hiểm, mụn cóc sinh dục, sùi mào gà do virus HPV.

Lịch tiêm phòng phù hợp cho nam giới qua từng giai đoạn

1. Lịch tiêm chủng các vắc xin quan trọng cho bé trai 0-8 tuổi như sau

2. Lịch tiêm chủng các vắc xin quan trọng cho nam giới từ 7-18 tuổi

Ghi chú:

3. Lịch tiêm chủng các vắc xin quan trọng cho nam giới từ 19 - 65 tuổi

Ghi chú:

Tiêm vắc xin cho nam giới ở đâu?

Ra đời từ tháng 6/2017 đến nay, Hệ thống tiêm chủng VNVC đã có hàng trăm trung tâm tiêm chủng trải dài khắp đất nước. Với nguồn vắc xin dồi dào, chất lượng cao, nhập khẩu chính hãng, VNVC luôn đáp ứng nhu cầu tiêm chủng đầy đủ cho hàng triệu trẻ em và người lớn, giúp người dân dễ dàng tiếp cận các loại vắc xin được bảo quản theo tiêu chuẩn quốc tế, quy trình tiêm chủng an toàn, giá thành hợp lý, dịch vụ khách hàng chuyên nghiệp với nhiều ưu đãi hấp dẫn.

VNVC có đầy đủ các loại vắc xin quan trọng và cần thiết cho nam giới như: Bạch hầu-ho gà-uốn ván Adacel (Canada), Boostrix (Bỉ); vắc xin phòng cúm Vaxigrip Tetra (Pháp), Influvac Tetra (Hà Lan); vắc xin phòng các bệnh do phế cầu Prevenar 13 (Bỉ); vắc xin phòng sởi-quai bị-rubella Priorix (Bỉ), MMRII (Mỹ), MMR (Ấn Độ); vắc xin phòng thủy đậu Varivax (Mỹ), Varilrix (Bỉ), Varicella (Hàn Quốc), Các bệnh ung thư do HPV như Gardasil 9 (Mỹ), viêm gan B Engerix B (Bỉ), Gene Hbvax (Việt Nam), Euvax B (Hàn Quốc); viêm gan A, B Twinrix (Bỉ)…

Các loại vắc xin cho nam giới nên được tiêm phòng sớm để phát huy tối đa hiệu quả phòng bệnh, giúp giảm gánh nặng bệnh tật, tránh biến chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống. Nam giới tiêm vắc xin không chỉ bảo vệ bản thân mà còn là những người thân trong gia đình, những người dễ tổn thương do bệnh truyền nhiễm và để bảo vệ cho cả bạn tình của mình.

Vậy câu hỏi “Nam giới cần tiêm phòng gì?” đã được trả lời chi tiết trong bài viết này. Cảm ơn bạn đã quan tâm theo dõi.