3 Phương pháp điều chỉnh khe hở xupap ô tô hiệu quả

Khe hở xupap là một bộ phận trong xupap. Muốn để khe xupap được đóng kín nhằm đảm bảo công suất vận hành của động cơ, cơ cấu phân phối khí thải có một khe hở nhất định. Để khe hở xupap hoạt động đúng cách, cần điều chỉnh khe hở xupap sao cho thích hợp. Cùng Honda Ô tô Mỹ Đình tìm hiểu chi tiết về bộ phận này nhé!

Khe hở xupap là gì?

Khe hở xupap (hay khe hở nhiệt xupap) là khe hở được tạo ra bởi tất cả các chi tiết từ trục cam đến xupap khi xupap đóng. Khe hở này được biểu thị bằng khoảng cách giữa đuôi xupap và đầu cò mổ khi xupap đóng. Một số động cơ có trục cam đặt trên nắp máy tác động trực tiếp và xupap thì khe hở nhiệt là khoảng cách giữa cam và đuôi xupap ở những động cơ này, thường điều chỉnh khe hở nhiệt bằng cách thay các đệm ở đuôi xupap.

Nếu không có khe hở xupap thì khi động cơ làm việc xupap bị giãn nở làm cho nó đóng không kín vào ổ đỡ làm giảm áp suất cuối kỳ nén đồng thời xupap còn bị cháy, rỗ bề mặt tiếp xúc với bệ đỡ. Nếu khe hở nhiệt quá lớn thì sẽ làm thay đổi thời điểm đóng mở của các xupap dẫn đến làm giảm công suất của động cơ, tăng mức tiêu hao nhiên liệu, giảm tuổi thọ của động cơ… Vì vậy, trong khi sử dụng, bảo dưỡng và sửa chữa bạn cần thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh khe hở nhiệt xupap.

Tại sao cần phải điều chỉnh khe hở xupap động cơ?

Khi động cơ làm việc, xupap là chi tiết luôn tiếp xúc trực tiếp với khí cháy có nhiệt độ cao cùng áp suất lớn từ buồng đốt từ đó xảy ra hiện tượng giãn nở. Vì vậy, người ta cần phải tạo ra một khe hở nhiệt để giải quyết tình trạng này. Khe hở nhiệt được tạo ra bởi khoảng trống nhỏ giữa đỉnh của xupap ô tô và các chi tiết cơ khí khác tác động lên nó.

Sau một thời gian bị tác động bởi áp lực và nhiệt độ cao, khe hở xupap có thể bị giãn ra hoặc hẹp đi. Nếu khe hở quá nhỏ, khi động cơ làm việc xupap bị giãn nở dẫn đến tình trạng không thể đóng kín được buồng đốt. Điều này làm giảm áp suất cuối kỳ nén đồng thời cũng có thể khiến cho xupap dễ gặp cháy, rỗ bề mặt nấm. Ngược lại, nếu khe hở nhiệt quá lớn sẽ làm thay đổi thời điểm đóng mở của các xupap dẫn đến công suất giảm, mức tiêu hao nhiên liệu tăng, giảm tuổi thọ của động cơ. Vì thế, bạn cần điều chỉnh khe hở xupap thường xuyên để đảm bảo động cơ luôn hoạt động ở trạng thái tốt nhất.

Yêu cầu khi điều chỉnh khe hở xupap

Khi điều chỉnh khe hở xupap bạn cần đáp ứng một số yêu cầu sau:

• Nắm bắt được chiều quay của động cơ.
• Xác định điểm chết trên.
• Nắm bắt phương pháp xác định các xupap cùng tên.
• Hiểu rõ cách bố trí cơ cấu và nhận biết vị trí điều chỉnh cơ cấu phân phối khí.

Đối với xupap đặt, khe hở hiệu chỉnh nằm ở giữa đầu con đội và đuôi xupap. Vị trí điều chỉnh là con vít nằm trên con đội.

Cơ cấu OHV, khe hở hiệu chỉnh nằm ở giữa đuôi xupap và đầu cò mổ. Vị trí điều chỉnh là ở trên đuôi cò mổ.

Cơ cấu SOHC, khe hở hiệu chỉnh nằm giữa lưng cò mổ và lưng cam hoặc giữa lưng cam và đuôi con đội. Vị trí điều chỉnh trên cò mổ hoặc ở đuôi con đội.

Cơ cấu DOHC, khe hở hiệu chỉnh nằm ở giữa lưng cam và đuôi con đội. Vị trí điều chỉnh là miếng shim ở phía đuôi con đội.

• Phải nắm bắt được số kỳ và thứ tự công tác của động cơ.
• Trị số khe hở cần điều chỉnh.
• Điều chỉnh khi động cơ đang nóng hay nguội.

3 phương pháp điều chỉnh khe hở xupap

Phương pháp tổng quát

Phương pháp tổng quát dùng để hiệu chỉnh các loại động cơ có số xi lanh và cách bố trí khác nhau. Cụ thể:

• Bước 1: Quay trục khuỷu theo chiều quay sao cho các xupap hút của xi lanh số 1 vừa đóng lại. Tiếp tục quay thêm một góc từ 90 đến 120 độ để cho piston số 1 nằm ở vùng lân cận điểm chết trên.
• Bước 2: Chọn căn lá có trị số đúng với yêu cầu của nhà chế tạo, điều chỉnh khe hở xupap hút và thải của xi lanh số 1.
• Bước 3: Căn cứ vào chiều quay, số xi lanh, số kỳ và thứ tự công tác của động cơ, điều chỉnh khe hở xupap của các xi lanh còn lại.

Ví dụ thực tế:

Điều chỉnh khe hở xupap của động cơ sử dụng cơ cấu OHV, 4 xi lanh, 4 kỳ với thứ tự công tắc là 1 - 3 - 4 - 2. Khe hở xupap hút 0.15 mm và xupap thải 0.2 mm.

• Bước 1: Quay trục khuỷu theo chiều quay sao cho xupap hút của xi lanh số 1 vừa đóng lại. Sau đó tiếp tục quay thêm 1 góc 90 độ.
• Bước 2: Nới lỏng đai ốc hãm vít hiệu chỉnh ở đuôi cò mổ và đuôi xupap hút và thải
• Bước 3: Đưa căn lá có về dày 0.15 mm vào giữa đầu cò mổ và đuôi xupap hút. Vặn vít điều chỉnh sao cho khi kéo đẩy căn lá trong khe hở thì cảm thấy lực cản nhẹ, siết chặt đai ốc hãm.
• Bước 4: Tương tự, dùng căn lá có bề dày 0.2 mm điều chỉnh khe hở xupap.
• Bước 5: Tiếp tục quay thêm một góc 180 độ, điều chỉnh khe hở của xupap hút và thải của xi lanh số 3.
• Bước 6: Quay thêm 1 góc 180 độ, điều chỉnh khe hở các xupap của xi lanh số 4.
• Bước 7: Quay thêm 1 góc 180 độ, điều chỉnh khe hở các xupap của xi lanh số 2.

Phương pháp 2

Phương pháp số 2 này dựa vào các piston song hành để điều chỉnh xupap.

Động cơ 4 xi lanh, 4 kỳ, piston xi lanh 1 song hành cùng với piston xi lanh 4, piston xi lanh số 2 song hành với piston xi lanh số 3. Để tìm các piston của các xi lanh song hành, cần thực hiện các bước sau:

• Bước 1: Vẽ 1 vòng tròn có bánh kính bất kỳ.
• Bước 2: Chia vòng tròn thành nhiều phần với số phần bằng với số xi lanh của động cơ.
• Bước 3: Chọn chiều quay.
• Bước 4: Căn cứ vào chiều quay, viết thứ tự công tác lên các phần.
• Bước 5: Đối xứng qua tâm, chúng ta tìm được các xi lanh song hành với nhau.

Ví dụ thực tế:

Tìm piston song hành của động cơ 6 xi lanh, thứ tự công tắc là 1 - 5 - 3 - 6 - 2 - 4 và điều chỉnh khe hở cơ cấu phân phối khí.

• Piston 1 song hành với piston 6
• Piston 2 song hành với piston 5
• Piston 3 song hành với piston 4

• Bước 1: Dùng contact cầm tay, một cực nối với cực điều khiển rơ đề và cực còn lại nối với cực dương accu.
• Bước 2: Nhấp đề từ từ và quan sát chuyển động của xupap hút và thải của xi lanh 6 cho tới khi 2 xupap của xi lanh này trùng nhau.
• Bước 3: Dùng căn lá thích hợp, điều chỉnh khe hở các xupap của xi lanh số 1.
• Bước 4: Tiếp tục nhấp đề cho tới khi xupap của xi lanh số 2 trùng điệp. Điều chỉnh khe hở các xupap của xi lanh số 5.
• Bước 5: Quay trục khuỷu các xupap của xi lanh số 1 trùng điệp và hiệu chỉnh khe hở xupap xi lanh số 6.
• Bước 6: Tương tự điều chỉnh các xupap của xi lanh số 2 và số 4.

Phương pháp 3

Phương pháp số 3 dùng để hiệu chỉnh khe hở xupap của động cơ ở trạng thái nóng. Nó còn áp dụng để hiểu chỉnh cho một động cơ khi không có số liệu cụ thể.

• Bước 1: Điều chỉnh sơ bộ tất cả các xupap của động cơ theo hướng dẫn.
• Bước 2: Cho động cơ chạy ở chế độ không tải khoảng 5 phút để nhiệt độ đạt mức bình thường.
• Bước 3: Cho động cơ chạy ở chế độ cầm chừng.
• Bước 4: Khi động cơ đang nổ, nới lỏng đai ốc hãm và vặn vít điều chỉnh đi ra cho tới khi nghe tiếng gõ của xupap.
• Bước 5: Vặn vít điều chỉnh ngược lại từ từ cho tới khi tiếng gõ vừa mất đi, siết chặt đai ốc hãm lại.
• Bước 6: Tương tự như điều chỉnh các xupap còn lại của động cơ.

Chú ý: Khu dùng phương pháp này, cần chuẩn bị dụng cụ chuyên dụng để hiệu chỉnh.

Hậu quả của việc điều chỉnh khe hở xupap không chính xác

Khi quay trục khuỷu động cơ căn cứ vào đánh dấu đánh lửa sớm hoặc điểm chết trên piston của xi lanh số 1 có thể ở cuối kỳ nén hoặc kỳ thải. Để tránh lãng phí thời gian, khi piston của xi lanh số 1 ở cuối kỳ thải, bạn sẽ điều chỉnh khe hở xupap ở xi lanh song hành của nó.

Trong quá trình điều chỉnh khe hở xupap không chính xác, có thể dẫn đến các hậu quả như sau:

• Nếu khe hở của cơ cấu quá nhỏ: Dưới tác dụng của nhiệt độ, các chi tiết của cơ cấu giãn nở dài làm cho xupap luôn ở trạng thái kẹt mở. Khi các xupap đóng không kín, công suất động cơ sẽ yếu dần và hiệu suất động cơ giảm, khí chảy lọt qua kẽ hở của xupap và bệ làm cho chúng bị cháy. Trường hợp đối với xupap hút, khí cháy đi ngược trở lại đường ống nạp làm nhiệt độ chân không trong đường ống và phát sinh hiện tượng nổ ngược trở lại đường ống nạp.
• Nếu khe hở của cơ cấu quá lớn: Góc phân phối khí của động cơ nhỏ, lượng khí nạp vào xi lanh giảm và khí cháy từ trong xi lanh thoát ra ngoài không hết. Bên cạnh đó còn làm gia tăng sự va đập của các chi tiết.

Hướng dẫn điều chỉnh khe hở xupap động cơ trên xe ô tô

Nguyên lý của việc điều chỉnh khe hở xupap là điều chỉnh lại khe hở giữa cò mổ với đỉnh, đảm bảo xupap dù đã giãn nở những vẫn đóng kín buồng đốt động cơ. Trước khi thực hiện, cần chuẩn bị các dụng cụ như: tay quay, tua vít, cờ lê và các tấm lá kim loại nhỏ (căn lá),…

Điều chỉnh đơn chiếc

Điều chỉnh khe hở nhiệt xupap của từng xi lanh theo thứ tự nổ của động cơ ô tô. Quy trình thực hiện như sau:

• Bước 1: Trước tiên bạn cần xác định vị trí của xupap nạp và xả.
• Bước 2: Quy trục khuỷu để piston xi lanh 1 ở điểm chết trên (vị trí của cơ cấu truyền lực và piston cách xa trục khuỷu nhất) hoặc con đội quay tự do và dấu điểm chết ở trên puly hoặc ở bánh đà. Ở thời điểm này, xupap của xi lanh 1 đóng kín và tiến hành điều chỉnh khe hở nhiệt cho cả 2 xupap.
• Bước 3: Dùng cờ lê nới lỏng đai ốc của vít điều chỉnh hoặc đai ốc hãm của con đội.
• Bước 4: Đo khe hở giữa đuôi xupap với đầu đòn mở (xupap treo) hoặc đầu bu lông điều chỉnh con đội (xupap đặt).
• Bước 5: Dùng tuốc nơ vít vặn vít điều chỉnh đầu đòn mở hoặc dùng cờ lê dẹt vặn bu lông, khi nào xê dịch căn lá (căn lá có chiều dày thích hợp) thấy vừa sít là được.
• Bước 6: Giữ tuốc nơ vít hoặc bu lông điều chỉnh và dùng cờ lê vặn chặt đai ốc hãm lại. Chú ý không để cho vít hay bu lông xoay khi vặn đai ốc hãm.
• Bước 7: Chia dấu ở bánh đà hoặc puly sao cho góc lệch công tác của các máy theo thứ tự nổ của động cơ.

Ví dụ:

- Động cơ 4 xi lanh đánh 2 dấu cách nhau 180

- Động cơ 6 xi lanh đánh 3 dấu cách nhau 120

- Động cơ 8 xi lanh đánh 4 dấu cách nhau 90

• Bước 8: Quay trục khuỷu cho dấu thứ hai trùng với dấu ở trên thân máy.
• Bước 9: Điều chỉnh 2 xupap của xi lanh kế tiếp theo thứ tự nổ của động cơ như ở bước 3, bước 4, bước 5 và bước 6.
• Bước 10: Thực hiện tương tự như ở bước 8 và bước 9 để điều chỉnh khe hở nhiệt cho các xi lanh còn lại.

Điều chỉnh hàng loạt

Điều chỉnh hàng loạt là quay trục khuỷu 2 lần, vị trí của trục khuỷu ở 2 lần quay cách nhau 3600, tại mỗi vị trí của trục khuỷu có thể điều chỉnh được khe hở nhiệt của nhiều xupap trên nhiều xi lanh. Các bước tiến hành như sau:

• Bước 1: Quay trục khuỷu cho piston xi lanh số 1, ứng với thời điểm cuối nén đầu nổ. Tiến hành điều chỉnh khe hở nhiệt cho tất cả các xupap ở trạng thái đóng.
• Bước 2: Quay trục khuỷu 3600 so với vị trí 1, điều chỉnh khe hở nhiệt của các xupap còn lại.

Ví dụ:

Điều chỉnh khe hở nhiệt của động cơ 4 kỳ, 4 xi lanh và thứ tự nổ là 1-2-4-3. Các bước tiến hành như sau:

BẢNG THỨ TỰ NỔ CỦA ĐỘNG CƠ

• Bước 2: Quay trục khuỷu 360 (theo bảng thứ tự nổ tại 720). Tại vị trí này điều chỉnh khe hở nhiệt của các xupap còn lại: xupap nạp của xi lanh 2, xupap xả của xi lanh 3, xupap nạp và xupap xả của xi lanh 4.

Như vậy, thông qua những thông tin về khe hở xupap do Honda Ô tô Mỹ Đình cung cấp, hy vọng bạn đã hiểu hơn về chức năng, tầm quan trọng của việc điều chỉnh chính xác khe hở xupap. Nếu có bất cứ thắc mắc nào về các chi tiết cũng như bộ phận của xe ô tô, liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline 0375 83 79 79 hay tới showroom tại 02 Lê Đức Thọ, Cầu Giấy, Hà Nội để được giải đáp và tư vấn chi tiết nhé!

• Đại lý Honda Mỹ Đình: https://hondaotomydinh.vn/
• Fanpage: Honda Ôtô Hà Nội - Mỹ Đình
• Youtube: Honda Ôtô Hà Nội - Mỹ Đình
• Hotline: 037 583 7979