JavaScript là gì? Tổng quan về ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất hiện nay

JavaScript là một ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ, được sử dụng rộng rãi để phát triển các ứng dụng web tương tác, cho phép bạn thêm các hiệu ứng động, xử lý dữ liệu người dùng, giao tiếp với máy chủ và tạo ra những trải nghiệm web mượt mà. Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ những kiến thức cơ bản về JavaScript để giúp bạn làm quen và có cái nhìn tổng quan nhất về ngôn ngữ này.

Những điểm chính

JavaScript là gì?

JavaScript viết tắt là JS là ngôn ngữ lập trình bậc cao phổ biến dùng để tạo ra các trang web tương tác, được tích hợp và nhúng vào HTML giúp website trở nên sống động hơn. JavaScript đóng vai trò như một phần của trang web, thực thi cho phép Client-Side Script từ phía người dùng cũng như phía máy chủ (Nodejs) tạo ra các trang web động.

Khái niệm JavaScript
Khái niệm JavaScript

JavaScript là một ngôn ngữ lập trình thông dịch với khả năng hướng đến đối tượng. Là một trong 3 ngôn ngữ chính trong lập trình web và có mối liên hệ lẫn nhau để xây dựng một website sống động, chuyên nghiệp, bạn có thể nhìn tổng quan như sau:

Lịch sử phát triển của JavaScript

JavaScriptđược phát triển bởi Brendan Eich tại hãng truyền thông Netscape với tên đầu tiên là Mocha. Sau đó, đổi tên thành LiveScript và cuối cùng là JavaScript được sử dụng phổ biến tới thời điểm bây giờ.

Phiên bản mới nhất của JavaScript là ECMAScript (là phiên bản chuẩn hóa của JavaScript). Với ECMAScript 2 phát hành năm 1998 và ECMAScript 3 được ra mắt năm 1999 và hoạt động mạnh mẽ trên mọi trình duyệt và các thiết bị khác nhau.

JS trải qua với nhiều cái tên, nhưng JavaScript là cuối cùng và phát triển mạnh mẽ đến hiện nay

Năm 2016, JavaScript đạt kỷ lục đến 92% website sử dụng và được đánh giá từ một ngôn ngữ lập trình riêng trở thành công cụ quan trọng nhất trên các bộ công cụ lập trình web của các lập trình viên. Nếu bạn sử dụng internet khi truy cập vào các website, có thể nhìn thấy các hiệu ứng slide ảnh chuyển động, menu sổ xuống,…đều được tạo nên từ JavaScript.

JavaScript thay đổi nội dung HTML

Một trong nhiều phương thức HTML JavaScript là getElementById () .

Ví dụ này sử dụng phương pháp để “tìm” một phần tử HTML (với id = “demo”) và thay đổi nội dung phần tử (InternalHTML) thành “Hello JavaScript”:

JavaScript thay đổi giá trị thuộc tính HTML

Trong ví dụ này, JavaScript thay đổi giá trị của thuộc tính src (source) của tag <img>:

JavaScript là gì? Tổng quan về ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất hiện nay 75

JavaScript thay đổi kiểu HTML (CSS)

Thay đổi kiểu của một phần tử HTML, là một biến thể của việc thay đổi thuộc tính HTML:

JavaScript ẩn các phần tử HTML

Ẩn các phần tử HTML có thể được thực hiện bằng cách thay đổi kiểu hiển thị:

JavaScript hiển thị các phần tử HTML

Hiển thị các yếu tố HTML ẩn cũng có thể được thực hiện bằng cách thay đổi kiểu hiển thị:

Dưới đây là một số khái niệm về một số thuật ngữ liên quan đến JavaScript để bạn có thể nắm được và hiểu hơn khi tìm hiểu về JavaScript là gì?

JavaScript Framework là gì?

Là thư viện được xây dựng dựa trên JS phục vụ cho từng mục đích và lĩnh vực khác nhau

JavaScript Framework là thư viện được xây dựng dựa vào ngôn ngữ lập trình JavaScript. Từ đó, mỗi framework được tạo ra để phục cho từng lĩnh vực khác nhau. Bạn có thể tìm hiểu kỹ hơn về framework là gì, sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin rõ ràng hơn. Hiện nay, có rất nhiều JavaScript Framework thông dụng như:

Client-side JavaScript là gì?

Client-side JavaScript

Client-side JavaScript là form phổ biến được sử dụng phổ biến hiện nay. Một trang web không cần một HTML tĩnh, nhưng có thể bao gồm các chương trình có thể tương tác với người dùng hay điều khiển trình duyệt và tạo nội dung HTML động.

TypeScript là gì?

TypeScript

TypeScript là một ngôn ngữ lập trình mở rộng của JavaScript, được thiết kế để cải tiến JavaScript bằng cách thêm vào cú pháp các kiểu dữ liệu. TypeScript bổ sung cú pháp bổ sung vào JavaScript, giúp các công cụ soạn thảo mã có thể phát hiện lỗi mã sớm hơn. Mã TypeScript có thể chuyển đổi sang JavaScript và vẫn cung cấp tất cả các lợi ích của JavaScript. Nó cũng có khả năng chạy trong các ứng dụng và tương thích với các khung và thư viện JavaScript khác

Thư viện JavaScript là gì?

Thư viện JavaScript là một bộ mã nguồn đã được viết sẵn mà các nhà phát triển web có thể tái sử dụng để thực hiện các chức năng JavaScript tiêu chuẩn. Mã của thư viện JavaScript thường được tích hợp vào phần còn lại của mã dự án khi cần thiết. Nếu so sánh với một ngôi nhà, mã ứng dụng JavaScript có thể xem như căn nhà, trong khi thư viện JavaScript giống như bộ đồ nội thất sẵn có mà nhà phát triển có thể sử dụng để nâng cao chức năng của ngôi nhà đó.

Dưới đây là một số cách phổ biến để sử dụng thư viện JavaScript:

Khung JavaScript là gì?

Các khung JavaScript, giống như thư viện, là một tập hợp các đoạn mã viết sẵn để thực hiện các chức năng khác nhau và có thể tái sử dụng. Tuy nhiên, khác với thư viện JavaScript được sử dụng linh hoạt theo nhu cầu, các khung JavaScript là những bộ công cụ toàn diện giúp tổ chức và xây dựng ứng dụng hệ thống. Nếu so sánh với ngôi nhà, mã ứng dụng JavaScript có thể coi như là ngôi nhà, trong khi khung JavaScript giống như kế hoạch chi tiết được sử dụng để xây dựng ngôi nhà đó.

Dưới đây là một số trường hợp cần sử dụng các khung JavaScript:

Script type=text/javascript là gì?

Khi bạn khai báo thẻ <script>, có thể xuất hiện thuộc tính type="text/javascript". Đây là một tham số được sử dụng để xác định loại phương tiện cho dữ liệu bên trong thẻ script. Nếu bạn không khai báo, hệ thống sẽ tự động mặc định là text/javascript.

File .JS là gì?

JS là Web Files được định dạng dưới dạng text. Một file .JS là một file văn bản có chứa mã JavaScript để thực thi các câu lệnh JavaScript trong trang web. Có thể gồm các chức năng mở và đóng các cửa sổ, Validate, kích hoạt hình ảnh cuộn qua hoặc tạo menu drop-down.

Cách thức hoạt động của JavaScript trên trang web

JavaScript thường sẽ được nhúng trực tiếp vào một trang web hoặc được tham chiếu qua file .js riêng. JavaScript là ngôn ngữ từ phía client nên script sẽ được tải về máy client khi truy cập và được xử lý tại đó. Thay vì tải về máy server và sau khi xử lý xong mới phản hồi kết quả đến client.

JS sẽ thục hiện từ phía client thay vì phía server

Với hiện nay, thì các trình duyệt internet cũng có thể hỗ trợ bạn tắt/mở JavaScript. Lúc đó bạn có thể thấy được nếu một trang web không có JavaScript thì sẽ như thế nào? Từ đó bạn có thể hình dung dễ dàng hơn về cách JavaScript hoạt động.

Ưu điểm và nhược điểm khi sử dụng JavaScript

Cùng mình tìm hiểu một số ưu điểm và nhược điểm khi sử dụng JavaScript là gì được chia sẻ cụ thể dưới đây nhé.

Ưu điểm của JavaScript

JavaScriptcó các ưu điểm được xem là vượt trội so với các đối thủ khác trong các trường hợp thực tế như:

Nhược điểm của JavaScript

Mặt khác, ngoài những ưu điểm nhưng mọi ngôn ngữ lập trình khác đều có những nhược điểm riêng của nó như:

Lợi ích của JavaScript

JavaScript mang lại nhiều lợi ích quan trọng trong phát triển web:

Lợi ích của JavaScript

Điểm khác biệt JavaScript với các ngôn ngữ lập trình

JavaScript được đóng vai trò như là ngôn ngữ chính trong lập trình web, ngoài ra các lập trình viên cũng cần sự kết hợp và áp dụng một số ngôn ngữ khác trong quá trình làm việc của mình như:

Các công cụ dùng để phát triển JavaScript

IDE JavaScript là gì?

IDE (Integrated Development Environment) là môi trường dùng để lập trình được tích hợp nhiều công cụ và tiện ích khác nhau như code editor, debugger, simulator,… IDE JavaScript là một môi trường chuyên dụng cho các lập trình viên khi lập trình JavaScript.

IDE JavaScript

Nên sử dụng IDE nào khi code JavaScript?

Các IDE được sử dụng phổ biến ngày nay như:

Ngoài ra còn một số công cụ chỉnh sửa JavaScript được đánh giá cao như:

Mở đóng thẻ

Tất cả các đoạn mã JavaScript đều được đặt trong cặp thẻ đóng mở <script></script>. Ví dụ cụ thể như sau:

Cách đặt thẻ Script

Có 3 cách đặt thẻ script thường được sử dụng như dưới đây:

Internal

Thường thì thẻ script được đặt trong thẻ <head> nhưng bạn cũng có thể đặt bất cứ đâu nhưng phải chứa đầy đủ mở đóng thẻ <script></script>. Với cách này bạn sẽ đặt phần head trong file html hiện tại của mình.

External

Với cách này, bạn có thể viết các đoạn mã JS ra một file mới và lưu phần mở rộng với đuôi .js. Sau đó, bạn sử dụng thẻ script để import file vào. Bạn không cần thẻ đóng </script> vì file test.js đã có đuôi là js nên trình duyệt sẽ tự nhận dạng được đó là file chứa các mã JavaScript.

Inline

Cách này là bạn sẽ viết trực tiếp viết những đoạn mã JavaScript vào trong thẻ HTML.

Viết chương trình JavaScript đơn giản

Trước khi bắt đầu viết chương trình JavaScript bạn cần cài đặt phần mềm Notepad ++ hoặc các phần mềm, công cụ viết code khác.

JavaScript Variables

JavaScript Variables là các vùng chứa để lưu trữ giá trị dữ liệu. Trong ví dụ này, x, y và z, là các biến:

Từ ví dụ trên, bạn có thể hiểu:

JavaScript Numbers

JavaScript chỉ có một loại số, các số có thể được viết có hoặc không có số thập phân.

Tất cả các số được lưu trữ dưới dạng dấu phẩy động có độ chính xác kép.

Số thập phân tối đa là 17, nhưng dấu phẩy động không phải lúc nào cũng chính xác 100%:

JavaScript Strings

Strings store text - Chuỗi lưu trữ văn bản. Chuỗi được viết bên trong dấu ngoặc kép, bạn có thể sử dụng dấu ngoặc đơn hoặc kép:

Độ dài của chuỗi được tìm thấy trong độ dài thuộc tính được tạo sẵn:

JavaScript Objects

Bạn đã học được rằng các biến JavaScript là các vùng chứa cho các giá trị dữ liệu.

JavaScript Object

Mã này chỉ định một giá trị đơn giản (Fiat) cho một biến có tên là car:

Đối tượng cũng là biến, nhưng các đối tượng có thể chứa nhiều giá trị.

Mã này gán nhiều giá trị (Fiat, 500, màu trắng) cho một biến có tên là car:

JavaScript Arrays

Mảng JavaScript được sử dụng để lưu trữ nhiều giá trị trong một biến duy nhất.

JavaScript Functions

Hàm JavaScript là một khối mã được thiết kế để thực hiện một tác vụ cụ thể. Hàm JavaScript được thực thi khi “cái gì đó” gọi nó.

Cách bật JavaScript trên trình duyệt Google Chrome

Hướng dẫn này áp dụng cho Samsung Galaxy S10+, sử dụng hệ điều hành Android 10. Bạn có thể thực hiện tương tự trên các thiết bị khác, mặc dù có thể có một số thay đổi nhỏ.

Bước 1: Mở trình duyệt Google Chrome trên thiết bị > Nhấn vào biểu tượng ba chấm ở phía trên góc phải > Chọn “Cài đặt” > Chọn “Cài đặt trang web“.

Mở trình duyệt Google Chrome, vào Cài đặt trang web

Bước 2: Tìm mục “JavaScript” > Bật JavaScript bằng cách di chuyển thanh trượt sang vị trí “Bật“.

Tìm và bật JavaScript

Cách bật JavaScript trên iPhone

Để kích hoạt JavaScript trên iPhone, bạn cần điều chỉnh cài đặt trong ứng dụng Safari, trình duyệt web mặc định của iPhone. Dưới đây là cách thực hiện:

Bước 1: Mở ứng dụng “Cài đặt” trên iPhone của bạn.

Bước 2: Chọn mục “Safari” trong danh sách các ứng dụng.

Bước 3: Cuộn xuống cuối danh sách và chọn “Nâng cao“.

Bước 4: Chuyển công tắc của JavaScript sang vị trí “Bật” (màu xanh).

Sau khi đã kích hoạt JavaScript, bạn có thể mở ứng dụng Safari và trải nghiệm việc duyệt các trang web mà bạn muốn.

Cách bật JavaScript trên iPhone

Lộ trình học tập để trở thành JavaScript Developer

JavaScript tương đối dễ tiếp cận, có cú pháp dễ hiểu và việc cài đặt môi trường cũng không phức tạp. Tuy nhiên, hệ sinh thái JavaScript rất rộng lớn nên để thông thạo ngôn ngữ này thì bạn cần đầu tư rất nhiều thời gian và công sức.

Những kiến thức nền tảng cần thiết cho mọi lập trình viên JavaScript bao gồm:

Chrome Dev Tools là công cụ hữu ích để debug JavaScript trên trình duyệt, giúp bạn xử lý các vấn đề liên quan đến lỗi, bộ nhớ và hiệu suất. Hãy tìm hiểu và sử dụng thành thạo công cụ này.

Khi đã có nền tảng vững chắc, bạn có thể lựa chọn học JavaScript chuyên sâu vào một trong các hướng sau:

Mặc dù trở thành một Fullstack Developer là một mục tiêu hấp dẫn, nhưng bạn nên bắt đầu từ một lĩnh vực cụ thể để xây dựng nền tảng vững chắc và kinh nghiệm thực tế. Thông thường, bạn sẽ cần khoảng 2 năm kinh nghiệm làm việc chuyên sâu trong mỗi lĩnh vực trước khi có thể kết hợp các kỹ năng và trở thành một Fullstack JS Developer thực thụ.

Vietnix - Dịch vụ VPS ổn định, hiệu suất vượt trội

Với hơn 13 năm kinh nghiệm và hơn 100.000 khách hàng tin tưởng, Vietnix cam kết mang đến dịch vụ VPS chất lượng cao với hạ tầng mạnh mẽ, uptime lên đến 99.9% và tốc độ xử lý nhanh chóng. Dữ liệu của bạn được bảo mật tuyệt đối với hệ thống bảo mật đa lớp và đội ngũ kỹ thuật hỗ trợ 24/7. Tối ưu chi phí với đa dạng gói dịch vụ VPS từ chỉ 119.000đ/tháng, đáp ứng mọi nhu cầu từ cá nhân đến doanh nghiệp.

Thông tin liên hệ:

Trên đây là toàn bộ những kiến thức tổng quan về JavaScript là gì, cách thức hoạt động, ưu và nhược điểm cũng như cách viết chương trình JavaScrip đơn giản mà mình muốn kia sẻ tới bạn. Nếu bạn đang tìm kiếm một ngôn ngữ lập trình đa năng để xây dựng các trang web và ứng dụng web tương tác, JavaScript chính là lựa chọn hàng đầu. Để tìm hiểu các kiến thức lập trình chuyên sâu khác, bạn có thể xem những bài viết dưới đây của mình:

Link nội dung: https://mozart.edu.vn/ngon-ngu-lap-trinh-javascript-a77221.html