[Giải đáp chi tiết] Vì sao bón quá nhiều phân đạm cây sẽ chết?

Vì sao bón quá nhiều phân đạm cây sẽ chết? Đây là câu hỏi thường gặp khi người trồng cây muốn nâng cao năng suất cây trồng nhưng chưa hiểu rõ tác động của việc bón phân đạm quá mức. Phân đạm đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng cho cây, nhưng khi sử dụng sai liều lượng, nó có thể gây hại cho cây và dẫn đến chết cây. Bài viết dưới đây TOMAX Holding sẽ giải đáp chi tiết nguyên nhân tại sao không nên bón nhiều phân cho cây, và những điều cần lưu ý để sử dụng phân bón đúng cách.

Vì sao bón quá nhiều phân đạm cây sẽ chết?

Vì sao bón quá nhiều phân đạm cây sẽ chết? Trong quá trình canh tác, không ít trường hợp xảy ra khi bón phân xong, cây trồng bỗng có biểu hiện héo úa và chết dần. Theo các chuyên gia, nguyên nhân chủ yếu do nồng độ chất tan trong đất cao hơn nồng độ chất tan trong tế bào của cây khi bón phân quá mức. Điều này khiến rễ cây không thể hút nước từ môi trường bên ngoài, mà ngược lại, nước từ trong tế bào cây bị hút ra ngoài, dẫn đến cây bị héo lá và chết.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng cây chết khi bón phân nhiều:

Rễ cây hoạt động dựa trên cơ chế thẩm thấu, nơi các điện tích trong rễ cây cao hơn môi trường đất, giúp rễ hút nước và các dưỡng chất từ đất. Khi bón phân quá mức, nồng độ muối khoáng và các chất hòa tan trong đất vượt ngưỡng cân bằng của tế bào cây. Kết quả là hiện tượng hút nước bị đảo ngược: môi trường bên ngoài trở nên háo nước, hút nước ngược từ cây ra, khiến cây thiếu nước và chết. Trong nhiều trường hợp, cây còn bị ngộ độc phân do hấp thu quá nhiều chất dinh dưỡng vượt liều lượng cần thiết.

• Phân bón vô cơ: Khi nồng độ phân vô cơ quá cao, cây không chỉ không hấp thu được nước mà còn phải thải nước ra ngoài để cân bằng nồng độ, khiến cây nhanh chóng bị héo úa.
• Phân hữu cơ chưa ủ hoai: Nếu sử dụng phân hữu cơ chưa được xử lý hoàn toàn, độ axit trong đất tăng cao, gây trở ngại cho quá trình hấp thu nước và dưỡng chất của cây, khiến rễ phát triển kém và cây dễ bị chết.

Bón phân như thế nào là hợp lý?

Sau khi giải thích được vì sao bón quá nhiều phân đạm cây sẽ chết? Tiếp theo, TOMAX sẽ giới thiệu đến bà con những nguyên tắc bón phân hiệu quả không nên bỏ lỡ. Việc bón phân cần cân đối và đúng cách để đảm bảo cây trồng phát triển khỏe mạnh, đồng thời tránh các rủi ro như còi cọc hoặc chết cây do thiếu hoặc thừa dinh dưỡng. Để bón phân hiệu quả, cần tuân thủ nguyên tắc 4 đúng sau:

• Bón đúng loại phân: Bón loại phân phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của cây và tính chất của đất. Ví dụ, đất có tính kiềm không nên bón thêm phân có tính kiềm, đất chua nên tránh bón phân có tính axit cao.
• Bón đúng thời điểm: Tùy theo giai đoạn sinh trưởng của cây mà nhu cầu về chất dinh dưỡng sẽ thay đổi. Ví dụ, giai đoạn ra lá non cần đạm nhiều hơn kali, trong khi giai đoạn ra hoa, kết trái cây cần nhiều kali hơn đạm. Bón đúng thời điểm cây cần sẽ phát huy tối đa hiệu quả phân bón.
• Bón đúng điều kiện thời tiết và mùa vụ: Thời tiết ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sử dụng phân bón. Bón phân khi trời mưa lớn dễ làm phân bị rửa trôi, gây lãng phí. Trong khi đó, bón phân khi trời nắng gắt có thể làm cháy lá và tổn thương cây. Ở Việt Nam, tùy theo mùa vụ của từng loại cây trồng mà việc bón phân cũng cần điều chỉnh cho phù hợp để cây hấp thu tốt và phát triển hiệu quả.
• Bón đúng cách: Có nhiều phương pháp bón phân như bón vào hố, bón vào rãnh, rải trên mặt đất, hoặc hòa tan trong nước để tưới, phun lên lá. Bón phân đúng cách giúp phân bón thấm đều vào đất, rễ cây hấp thu tốt hơn, đồng thời giảm thất thoát phân bón.
• Bón phân cân đối: Cây trồng có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau tùy vào giống loài và giai đoạn phát triển. Việc bón phân cân đối giúp cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết, giúp cây phát triển khỏe mạnh, đạt năng suất và chất lượng cao nhất.

Xem thêm bài viết: Có nên bón phân đạm cho rau? Rau tưới đạm mấy ngày ăn được?

Cách bón phân đạm đúng kỹ thuật và hiệu quả

Việc bón phân đúng cách không chỉ giúp cây trồng hấp thu tối đa dưỡng chất mà còn đảm bảo hiệu quả canh tác lâu dài. Có nhiều phương pháp bón phân, nhưng phổ biến nhất là ba cách dưới đây:

• Bón trên bề mặt đất: Phương pháp này thường được áp dụng với các loại phân đạm. Bạn có thể rải phân trực tiếp lên bề mặt đất. Nếu sử dụng phân hữu cơ, nên lấp nhẹ lớp đất hoặc trộn đều phân với đất bề mặt để giảm thiểu mất chất dinh dưỡng và giúp phân phân hủy nhanh hơn.
• Bón vào đất: Phương pháp bón vào đất phù hợp cho các loại phân dễ hòa tan như Kali và phốt pho. Bạn có thể tạo lỗ hoặc rãnh quanh gốc cây, cho phân vào và sau đó tưới nước để phân dễ dàng ngấm sâu vào đất. Phương pháp này giúp phân bón tiếp cận trực tiếp với bộ rễ, tối ưu hiệu quả hấp thu của cây.
• Phun lên lá: Bón phân qua lá thích hợp với các loại phân giàu vi lượng như sắt và kẽm. Phun trực tiếp lên lá giúp cây hấp thụ nhanh, đặc biệt hiệu quả khi cây cần bổ sung vi lượng kịp thời. Tuy nhiên, phương pháp này khó kiểm soát chính xác lượng phân mà cây hấp thu, đặc biệt đối với các chất như Kali và phốt pho.

Lưu ý quan trọng: Ngay sau khi bón phân, bà con cần tưới nước cho cây để bảo vệ lượng phân đã bón, giúp phân nhanh chóng thấm vào đất và cây dễ dàng tiếp cận với các dưỡng chất cần thiết.

Cách xử lý khi cây trồng bị ngộ độc phân bón

Khi phát hiện cây bị ngộ độc phân bón, việc xử lý nhanh chóng và hiệu quả là rất quan trọng để giúp cây phục hồi. Dưới đây là các giải pháp cần thực hiện ngay:

Ngừng ngay việc bón phân và rửa trôi phân bón

• Ngừng ngay việc bón phân: Khi nhận thấy cây có dấu hiệu bị ngộ độc, việc đầu tiên là phải ngừng ngay lập tức tất cả các hoạt động bón phân để tránh tình trạng ngộ độc trở nên nghiêm trọng hơn.
• Dùng nước để rửa trôi: Với cây trồng dưới nước, cần thay nước ngay để loại bỏ phân bón dư thừa. Đối với cây trồng trên cạn, tưới nước thật nhiều để phân bón bị loãng và rửa trôi xuống tầng đất sâu hơn, giảm tác động lên rễ cây.

Điều chỉnh độ pH trong đất

• Nếu cây bị ngộ độc bởi vi lượng (chẳng hạn như kẽm hoặc đồng), có thể bón thêm vôi hoặc lân để điều chỉnh pH của đất. Khi pH tăng, các vi lượng sẽ trở nên ít hoạt động hơn và tác động độc hại sẽ giảm đi.
• Tuy nhiên, cần thận trọng với các vi lượng như mô líp đen (Mo) và clo (Cl), bởi khi pH của đất tăng lên mức trung tính hoặc kiềm, hoạt tính của chúng có thể tăng cao hơn, làm tình trạng ngộ độc thêm trầm trọng.

Bón phân hữu cơ để làm giảm tác dụng độc: Bón phân hữu cơ có thể giúp làm giảm tác động của việc dư thừa phân bón hóa học. Phân hữu cơ giúp kích thích hệ đệm trong đất hoạt động tốt hơn, làm giảm bớt sự tích lũy và ảnh hưởng của các chất gây ngộ độc trong đất.

Hiểu cơ chế tự bảo vệ của cây: Cây trồng cũng có cơ chế tự bảo vệ trước ngộ độc, chẳng hạn như bài tiết các chất dư thừa qua mép lá. Kết hợp khả năng tự vệ của cây với các biện pháp can thiệp như bón phân điều chỉnh và tưới nước có thể giúp cây phục hồi nhanh chóng hơn.

Vì sao bón quá nhiều phân đạm cây sẽ chết? và cách tốt nhất để ngăn ngừa ngộ độc phân bón là người nông dân cần trang bị kiến thức đầy đủ về nhu cầu dinh dưỡng của từng loại cây, từng giai đoạn phát triển, và cập nhật hàm lượng các chất dinh dưỡng trong đất bằng phân tích thổ nhưỡng. Việc sử dụng phân bón hợp lý, đúng liều lượng sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao, đồng thời giảm nguy cơ ngộ độc cho cây trồng, đảm bảo vườn cây phát triển bền vững và khỏe mạnh.

Hiểu rõ vì sao bón quá nhiều phân đạm cây sẽ chết giúp bạn tránh được những sai lầm trong việc chăm sóc cây trồng. Quá nhiều đạm không chỉ làm cây bị tổn thương mà còn ảnh hưởng xấu đến môi trường đất và nguồn nước. Để cây phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao, người trồng cần bón phân đúng cách, cân đối lượng dinh dưỡng cần thiết. TOMAX Holding hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm được những kiến thức hữu ích để chăm sóc cây trồng hiệu quả và bền vững.