Nằm cách Thủ đô Hà Nội khoảng 230km về phía Bắc, hồ Ba Bể thuộc xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn. Theo người dân địa phương, hồ Ba Bể còn có tên gọi khác là Slam Pé, nghĩa là ba hồ. Tên gọi này xuất phát từ việc hồ là nơi tụ lưu của 3 nhánh sông Pé Lầm, Pé Lù và Pé Lèng.
Ngoài cảnh vật nên thơ, trong dân gian hồ Ba Bể còn gắn với một truyền thuyết nổi tiếng về người đàn bà góa để ca ngợi tấm lòng nhân hậu của người dân Bắc Kạn. Hiện nay ở giữa hồ có hai hòn đảo nhỏ nổi lên đó là đảo An Mã và đảo Bà Góa, 2 đảo này như một minh chứng cụ thể cho câu chuyện dân gian của người dân nơi này.
Hồ Ba Bể là một trong số hồ tự nhiên lớn nhất Việt Nam.
Hồ Ba Bể là một trong những hồ tự nhiên lớn nhất Việt Nam với chiều dài hơn 8km, diện tích mặt nước là 500ha, trên hồ có nhiều đảo nhỏ. Nằm ở độ cao khoảng 145 - 150m so với mực nước biển, hồ được bao bọc bởi những dãy núi đá vôi, có nhiều suối ngầm và hang động.
Đến với hồ Ba Bể ngay từ xa du khách đã được ngắm nhìn khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ với một bên là núi non đồ sộ, một bên là thảm thực vật xanh tươi quanh năm. Tại vùng hồ này là nơi sinh sống, trú ngụ của nhiều loài cá nước ngọt, trong đó có cả những loài quý hiếm được ghi vào sách đỏ Việt Nam như cá chép kình, cá rầm xanh, cá chiên…
Ghé thăm hồ Ba Bể vào mùa nào cũng đẹp. Tuy nhiên ấn tượng nhất để du lịch trải nghiệm sinh thái nơi đây là khoảng tháng 2 đến tháng 4 hàng năm. Khi tiết trời còn đang ngập tràn sắc xuân, cây cối đâm chồi nảy lộc, thời tiết mát mẻ là điều kiện thích hợp để khám phá nơi này.
Ngoài ra nếu du khách muốn được hòa mình vào đời sống văn hóa, lễ hội của người dân bản địa thì hãy đến đây trong khoảng mùng 9 đến 11 tháng giêng hàng năm. Đây là khoảng thời gian diễn ra lễ hội Lồng Tồng của dân tộc Tày. Lễ hội là dịp để người dân hội tụ về hồ Ba Bể gặp gỡ, giao lưu văn hóa, tình cảm, tăng thêm sự hiểu biết tín ngưỡng, đoàn kết giữa các dân tộc. Đồng thời đối với người dân địa phương, đây cũng là lễ hội để cầu may, cầu mưa, cầu cho sự cân bằng âm dương, cho loài vật sinh sôi nảy nở, thể hiện khát vọng vươn tới ấm no, hạnh phúc của cộng đồng người dân Việt Nam nói chung và người dân sinh sống tại khu vực hồ Ba Bể nói riêng.
Nhiều trải nghiệm hấp dẫn tại hồ Ba Bể.
Trong hành trình tham quan thưởng ngoạn tại hồ Ba Bể, du khách có thể chọn hình thức thuê xuồng, kayak, SUP (ván chèo đứng) hoặc thuyền độc mộc. Điểm xuất phát thường ở 2 bến là hồ Ba Bể và sông Năng. Trong chuyến du lịch trải nghiệm hồ Ba Bể thì Vườn Quốc gia Ba Bể cũng là điểm đến thú vị để du khách ghé thăm.
Với không gian rộng lớn, thuộc địa phận 5 xã Khang Ninh, Cao Thương, Quảng Khê, Nam Mẫu và Cao Trĩ, Vườn Quốc gia Ba Bể sở hữu hệ thống động thực vật đa dạng, phong phú. Trong đó có các loài gỗ quý như Chò đãi, Trai lý, Lát hoa, Nghiến, Thiết đinh... các thảo dược quý như Bảy lá một hoa, Lan hành, Ba kích, Hoàng đằng, Hoàng thảo đốm, Sa nhân, Kim tuyến, Mã tiền rừng, Bình vôi...
Vườn Quốc gia (VQG) Hồ Ba Bể có gần 200 loài thực vật nổi thuộc các ngành tảo lục, vi khuẩn lam, tảo silic, tảo mắt, tảo giáp và tảo vàng ánh. Các loài thực vật đã tạo điều kiện thuận lợi cho các loài động vật thủy sinh phát triển. Cùng với đó VQG Hồ Ba Bể còn là nơi sinh sống của hệ động vật hoang dã rất phong phú với nhiều loài quý hiếm.
Bắc Kạn đã đặt ra mục tiêu xây dựng Ba Bể trở thành khu du lịch sinh thái hàng đầu Việt Nam.
Đến du lịch tại hồ Ba Bể, du khách gần xa còn được trải nghiệm các địa danh trong khu du lịch Ba Bể khác như Đồn Đèn - xã Khang Ninh, làng Văn hóa thôn Pác Ngòi, Bó Lù, Cốc Tộc - xã Nam Mẫu; du lịch danh lam thắng cảnh: Động Puông, Thác Đầu Đẳng, Ao Tiên, Đảo Bà Góa, Động Hua Mạ, Hang Thẳm Phầy, Thác Tát Mạ… Đặc biệt đừng quên tới khu di tích lịch sử Phiêng Chì (xã Thượng Giáo) - nơi thành lập chính quyền cấp châu đầu tiên của cả nước trong cao trào khởi nghĩa kháng Nhật cứu nước năm 1945...
Trong hành trình du lịch, khám phá hồ Ba Bể, du khách có dịp thưởng thức những món ăn truyền thống, khám phá bản sắc văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc nơi đây. Để tiếp tục đẩy mạnh ngành du lịch phát triển, tỉnh Bắc Kạn đã đặt ra mục tiêu xây dựng Ba Bể trở thành khu du lịch sinh thái hàng đầu Việt Nam.
Thu Uyên
