Trong bài viết này, HOCMAI muốn gửi tới các em học sinh khối 8 bài Bài 10: Lực đẩy Ác-si-mét nằm trong chương trình Vật lý 8. Đây là một bài học quan trọng, nên rất cần các em tập trung học bài và làm bài tập đầy đủ để nhớ bài hơn. Các em tham khảo bài viết nhé!
Bài viết tham khảo thêm:
- Bài 7: Áp suất
- Bài 8: Áp suất chất lỏng - Bình thông nhau
- Bài 9: Áp suất khí quyển
A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT VẬT LÝ 8 BÀI 10: LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
I. TÁC DỤNG CỦA CHẤT LỎNG LÊN VẬT NHÚNG CHÌM TRONG NÓ
Lực đẩy Archimedes (Ác-si-mét) là gì?
- Một vật cho nhúng vào một loại chất lỏng và bị chất lỏng đó đẩy thẳng đứng từ dưới lên trên với một lực có độ lớn bằng trọng lượng của phần chất lỏng mà vật đã chiếm chỗ. Lực này được gọi là: lực đẩy Ác-si-mét.
II. ĐỘ LỚN CỦA LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
Công thức để tính được độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét:
Lưu ý:
- V là ký hiệu thể tích của phần chất lỏng đã bị vật chiếm chỗ, và cũng chính là thể tích phần chìm của vật, chứ không phải là thể tích của vật. Muốn tính được thể tích phần chìm của vật thì có nhiều cách:
+ Nếu đã cho biết thể tích phần nổi của vật thì:
+ Nếu đã cho biết chiều cao h của phần chìm của vật (có hình dạng đặc biệt) thì:
+ Nếu đã cho biết vật chìm hoàn toàn bên trong chất lỏng thì:
III. VẬN DỤNG LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT (PHƯƠNG PHÁP GIẢI)
1. Tính trọng lượng riêng của chất lỏng, thể tích phần chìm của vật
- Khi đã biết được trọng lượng của vật khi ở trong không khí (P) và trọng lượng của vật khi đã nhúng trong chất lỏng (P1) thì ta có lực đẩy Ác-si-mét:
2. So sánh lực đẩy Ác-si-mét tác dụng lên các vật
- Khi những vật được nhúng chìm hoàn toàn ở trong cùng một loại chất lỏng thì lực đẩy Ác-si-mét tác dụng lên những vật ấy sẽ phụ thuộc vào thể tích của chúng. Vật nào mà có thể tích lớn hơn thì vật đó phải chịu lực đẩy Ác-si-mét tác dụng lên nó lớn hơn.
- Khi những vật có cùng khối lượng (làm bằng nhiều chất khác nhau) được nhúng chìm hoàn toàn ở trong cùng một chất lỏng thì lực đẩy Ác-si-mét sẽ tác dụng lên những vật mà chỉ phụ thuộc vào khối lượng riêng của chúng. Vật nào mà có khối lượng riêng lớn hơn thì vật đó sẽ chịu lực đẩy Ác-si-mét tác dụng lên nó nhỏ hơn.
- Khi những vật có cùng thể tích được nhúng chìm hoàn toàn ở trong những chất lỏng khác nhau thì vật nào được nhúng ở trong chất lỏng có trọng lượng riêng lớn hơn thì vật đó sẽ chịu lực đẩy Ác-si-mét tác dụng lên nó lớn hơn.
B. GIẢI BÀI TẬP VẬT LÝ 8 BÀI 10: LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
Bài C1 (trang 36 | SGK Vật Lý 8):
Treo một vật nặng vào cái lực kế, lực kế chỉ giá trị P (như H.10.2a). Nhúng vật nặng ấy chìm ở trong nước, lực kế chỉ giá trị P1 (như H.10.2b). P1 < P đã chứng tỏ được điều gì?
Lời giải:
Điều này chứng tỏ rằng: khi nhúng ở trong nước, vật phải chịu một lực đẩy từ dưới lên.
Bài C2 (trang 36 | SGK Vật Lý 8):
Hãy chọn từ ngữ thích hợp cho chỗ trống trong câu kết luận sau:
Một vật nhúng trong một chất lỏng, thì sẽ bị chất lỏng tác dụng một lực đẩy hướng từ………
Lời giải:
Một vật nhúng trong một chất lỏng, thì sẽ bị chất lỏng tác dụng một lực đẩy hướng từ dưới lên trên.
Bài C3 (trang 37 | SGK Vật Lý 8):
Hãy chứng minh được rằng thí nghiệm ở trong hình 10.3 chứng minh dự đoán về độ lớn của lực đẩy Ác-si-mét nêu bên trên là đúng.
Lời giải:
Nhúng một vật nặng vào trong một bình đựng nước, thể tích nước từ trong bình tràn ra ngoài chính là thể tích của vật. Vật được nhúng trong nước đã bị nước tác dụng một lực F đẩy từ phía dưới lên trên, do đó số chỉ của lực kế lúc này là P2.
Ta có: P2 = P1 - F, vì vậy P2 < P1.
Khi đổ nước từ bên bình B sang bình A, lực kế cho ra giá trị P1. Điều này cho thấy rằng lực đẩy Ác-si-mét có độ lớn bằng với độ lớn của trọng lượng của phần nước đã bị vật chiếm chỗ.
Bài C4 (trang 38 | SGK Vật Lý 8):
Hãy giải thích hiện tượng nêu ra ở phần đầu bài.
Lời giải:
Kéo gầu nước khi nó còn nằm ở trong nước ta sẽ cảm thấy nhẹ hơn khi kéo nó ở ngoài không khí vì gầu nước chìm ở trong nước có lực đẩy Ác-si-mét từ phía dưới lên, còn ở trong không khí, mặc dù đã có lực đẩy Ác-si-mét của không khí tác dụng vào gầu nước nhưng lại nhỏ hơn lực tác dụng của nước rất nhiều.
Bài C5 (trang 38 | SGK Vật Lý 8):
Một thỏi thép và một thỏi nhôm có thể tích bằng với nhau cùng được nhúng chìm ở trong nước. Thỏi nào chịu được lực đẩy Ác-si-mét lớn hơn?
Lời giải:
Vì thỏi thép và nhôm đều có thể tích là như nhau, nên chúng đều chịu tác dụng của lực đẩy Ác-si-mét là như nhau.
Bài C6 (trang 38 | SGK Vật Lý 8):
Hai thỏi đồng có thể tích là bằng nhau, một thỏi được nhúng vào trong nước, một thỏi thì được nhúng vào trong dầu. Hỏi tnào chịu lực đẩy Ác-si-mét lớn hơn?
Lời giải:
Do trọng lượng riêng của nước là lớn hơn trọng lượng riêng của dầu, vậy nên thỏi đồng nhúng ở trong nước sẽ chịu lực đẩy Ác-si-mét lớn hơn (mặc dù cả hai thỏi cùng chiếm thể tích trong nước là như nhau).
Bài C7 (trang 38 | SGK Vật Lý 8):
Hãy nêu ra phương án thí nghiệm sử dụng cân vẽ ở trong hình 10.4 thay cho chiếc lực kế để kiểm tra dự đoán về độ lớn của lực đẩy Ác-si- mét.
Lời giải:
- Bước 1: Sử dụng cân để cân một vật nặng nhỏ và không thấm nước treo ở dưới một cốc A đặt ở trên đĩa cân.
Khối lượng vật và cốc (đĩa bên phía trái) bằng đúng với trọng lượng của những quả cân (đĩa bên phía phải).
- Bước 2: Vật vẫn được treo trên cân nhưng được nhúng hoàn toàn vào trong một bình tràn B chứa đầy nước, khi đó một phần nước trong bình sẽ tràn chảy ra cốc C và cái cân lúc này bị lệch về phía các quả cân.
- Bước 3: Vẫn giữ nguyên vật ở trong bình tràn đồng thời đổ nước từ bên cốc C vào trong cốc A trên đĩa cân thấy rằng cân trở lại cân bằng.
Như vậy, lực đẩy Ác-si-mét có độ lớn bằng với trọng lượng của phần nước bị chiếm chỗ.
C. GIẢI SÁCH BÀI TẬP VẬT LÝ 8 BÀI 10: LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
Bài 10.1 (trang 32 | Sách bài tập Vật Lí 8)
Lực đẩy Ác-si-mét bị phụ thuộc vào:
A) Trọng lượng riêng của vật và của chất lỏng.
B) Trọng lượng riêng của thể tích của phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ và chất lỏng.
C) Thể tích và trọng lượng riêng của vật.
D) Thể tích của phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ và trọng lượng riêng của vật.
Lời giải:
Chọn B
Lực đẩy Ác-si-mét bị phụ thuộc vào trọng lượng riêng của chất lỏng cùng với thể tích của phần chất lỏng bị vật đó chiếm chỗ.
Bài 10.2 (trang 32 | Sách bài tập Vật Lí 8)
Ba quả cầu bằng thép nhúng vào trong nước (như H.10.1). Hỏi lực Ác - si -mét mà tác dụng lên quả cầu nào là lớn nhất?
A) Quả thứ 3, bởi vì nó ở sâu nhất.
B) Quả thứ 2, bởi vì nó lớn nhất.
C) Quả thứ 1, bởi vì nó nhỏ nhất.
D) Bằng nhau bởi vì đều bằng thép và đều nhúng trong nước.
Lời giải:
Chọn B
Vì ba quả cầu đều được nhúng ngập ở trong nước và trọng lượng riêng của chất lỏng là như nhau, quả thứ 2 có thể tích là lớn nhất, vậy nên lực đẩy Ác-si-mét tác dụng nên nó chính là lực lớn nhất.
Bài 10.3 (trang 32 | Sách bài tập Vật Lí 8)
Ba vật được làm bằng ba chất liệu khác nhau: sứ, nhôm, sắt và có hình dạng khác nhau nhưng lại có thể tích bằng nhau. Khi nhúng chúng ngập vào bên trong nước thì lực của nước tác dụng lên ba vật có khác nhau hay không? Tại sao?
Lời giải:
Lực đẩy của nước tác dụng lên ba vật là bằng nhau bởi vì lực đẩy Ác-si-mét bị phụ thuộc vào trọng lượng riêng của chất lỏng mà cả ba vật đều được nhúng bên trong nước, trọng lượng riêng của nó là như nhau, thể tích của khối chất lỏng đã bị vật chiếm chỗ cũng là bằng nhau.
Bài 10.7 (trang 32 | Sách bài tập Vật Lí 8)
Lực đẩy Ác-si-mét có thể tác dụng lên vật nào bên dưới đây?
A) vật chìm hoàn toàn ở trong chất lỏng.
B) Vật lơ lửng ở trong chất lỏng
C) Vật nổi ở trên chất lỏng.
D) Cả ba trường hợp trên.
Lời giải:
Chọn D
Lực đẩy Ác-si-mét có thể tác dụng lên một vật chìm hoàn toàn trong chất lỏng, hoặc lơ lửng trong chất lỏng, hoặc nổi trên chất lỏng. ⇒ cả 3 đều đúng.
Bài 10.8 (trang 33 | Sách bài tập Vật Lí 8)
Thả một viên bi sắt vào trong một cốc nước. Viên bi càng xuống dưới sâu thì:
A) lực đẩy Ác-si-mét tác dụng vào nó càng tăng, áp suất nước tác dụng lên nó sẽ càng tăng.
B) lực đẩy Ác-si-mét tác dụng vào nó càng giảm, áp suất nước tác dụng lên nó sẽ càng tăng.
C) lực đẩy Ác-si-mét tác dụng vào nó không đổi, áp suất nước tác dụng lên nó sẽ càng tăng.
D) lực đẩy Ác-si-mét tác dụng vào nó không đổi, áp suất nước tác dụng lên nó sẽ không đổi.
Lời giải:
Chọn C
Vì lực đẩy Ác-si-mét không bị phụ thuộc vào độ sâu nên lực đẩy Ác-si-mét là không đổi, còn áp suất của chất lỏng luôn tỉ lệ thuận với độ sâu của vật tới mặt thoáng của chất lỏng, vậy nên viên bi sắt càng xuống dưới sâu thì áp suất sẽ càng tăng.
D. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM VẬT LÝ 8 BÀI 10: LỰC ĐẨY ÁC-SI-MÉT
Vậy là các em học sinh khối 8 thân yêu đã cùng với HOCMAI soạn xong Bài 10: Lực đẩy Ác-si-mét. Kiến thức rất bổ ích và thực tiễn phải không các em thân mến? Các em có thể tham khảo thêm thật nhiều bài học bổ ích nữa tại website hoctot.hocmai.vn.
