Viêm gan B mạn tính là bệnh lý xảy ra khi virus viêm gan B vẫn còn nằm trong cơ thể sau 6 tháng. Thống kê cho thấy có khoảng 5-10% người trưởng thành sau nhiễm HBV có nguy cơ thành bệnh mạn tính. Hầu như các trường hợp viêm gan B mạn tính là hậu quả của viêm gan B cấp tính, tuy nhiên nhiều trường hợp bệnh tiến triển âm thầm, không có bất cứ triệu chứng nào và khi phát hiện ra bệnh thì đã ở giai đoạn muộn. Nếu không được can thiệp và điều trị kịp thời có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan nguy hiểm và tử vong.
Virus Viêm gan B có ở khắp nơi trên thế giới. Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO) cho biết có hơn 2 tỷ người nhiễm virus viêm gan B trên thế giới và là nguyên nhân gây ra khoảng 600.000 ca tử vong mỗi năm, với khả năng lây nhiễm cao gấp 50-100 lần so với HIV.Viêm gan B mạn tính là gì?
Viêm gan B mạn tính xảy ra khi cơ thể không thể tự đào thải virus viêm gan B ra khỏi cơ thể sau 6 tháng. Bệnh tiến triển khá âm thầm, các triệu chứng không đặc hiệu rất khó nhận biết, nếu có thì các triệu chứng này tương tự các triệu chứng viêm gan B cấp tính. Điều này khiến người bệnh chủ quan không đi thăm khám sớm đến khi phát hiện ra thì đã ở giai đoạn muộn, cơ thể không còn sức đề kháng để chống lại bệnh do lượng virus sản sinh quá lớn.
Viêm gan B mạn tính nếu không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ làm tăng nguy cơ xơ gan, suy gan, ung thư gan và có khả năng dẫn đến tử vong. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật (CDC) ước tính có hơn 800.000 người ở Mỹ và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính khoảng 296 triệu người mắc viêm gan B mạn tính (2019), với 1.5 triệu ca mắc mới mỗi năm. (1)
Xét nghiệm máu là phương pháp duy nhất giúp chẩn đoán hiệu quả viêm gan B và giúp bác sĩ định lượng nồng độ virus viêm gan B trong cơ thể. Người bệnh có thể lưu ý đến các dấu hiệu nghi ngờ bệnh viêm gan như cơ thể mệt mỏi, chán ăn, vùng bụng đau tức, da vàng, mắt vàng hoặc ngứa. Một số trường hợp virus hoạt động và tấn công trực tiếp vào gan sẽ khiến gan to, xơ gan và men gan tăng cao.
Viêm gan B mãn tính có nguy hiểm không?
CÓ! Viêm gan B mãn tính là giai đoạn bệnh đã chuyển biến nặng, cần sự điều trị can thiệp. Ở giai đoạn này, gan dễ gặp các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan, nặng hơn có thể là ung thư gan.

Tỷ lệ viêm gan B cấp tính tiến triển thành viêm gan B mạn tính
Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật (CDC) ước tính có hơn 800.000 người ở Mỹ và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính khoảng 296 triệu người mắc viêm gan B mạn tính (2019), với 1.5 triệu ca mắc mới mỗi năm.
Tại Việt Nam, thống kê cho thấy hơn 10% dân số bị nhiễm virus viêm gan B mạn tính. Ở người lớn, có khoảng 5%-10% người mắc viêm gan B cấp tính trở thành viêm gan B mạn tính. Đối với trẻ em, có đến 90% trẻ sơ sinh và 25-50% trẻ nhỏ viêm gan B cấp trở thành viêm gan B mạn tính.

Triệu chứng viêm gan B mạn tính
Không giống viêm gan B cấp tính, các triệu chứng viêm gan B mạn tính thường mơ hồ trong thời gian đầu, bệnh tiến triển âm thầm. Nếu có thì người bệnh thường chỉ là cảm thấy mệt mỏi dễ lầm tưởng với những vấn đề sức khỏe thông thường, từ đó chủ quan đến khi phát hiện thì bệnh đã chuyển biến nặng. Khoảng 2/3 trường hợp mắc bệnh không có dấu hiệu viêm gan B mãn tính cho tới khi bệnh tiến triển thành xơ gan, suy gan và ung thư gan.
Các triệu chứng viêm gan B mãn tính có thể gặp phải khi bệnh nặng dần có thể là:
- Người bệnh sốt nhẹ
- Cảm thấy chán ăn
- Khó chịu ở vùng bụng trên
- Đau nhức khắp cơ thể
Khi bệnh tiến triển nặng có bằng chứng của xơ gan dần xuất hiện, các dấu hiệu viêm gan B mãn tính ở người bệnh có thể gặp bao gồm:
- Lá lách sưng
- Các mạch máu có hình mạng nhện nhỏ (hay còn gọi là u mạch mạng nhện)
- Lòng bàn tay đỏ
- Cổ trướng (ổ bụng có tụ dịch)
- Hay xuất huyết (rối loạn đông máu) do gan bị tổn thương làm ảnh hưởng chức năng gan không thể tổng hợp đủ các protein giúp máu đông.
- Vàng da kèm ngứa ngáy
- Suy giảm chức năng não (hay còn gọi là bệnh não gan) vì gan bị tổn thương nặng chức năng gan ảnh hưởng không thể tự loại bỏ các chất độc hại ra khỏi máu như bình thường. Sau đó, những chất độc hại này sẽ tích tụ trong máu và đến não.
Viêm gan B mạn tính có lây không?
CÓ! Đặc biệt viêm gan do virus B, C mạn tính là tình trạng nguy hiểm. Bệnh có thể xâm nhập qua 3 con đường: đường tình dục, đường máu và lây từ mẹ sang con khi sinh. Viêm gan B mạn tính không lây qua các tiếp xúc thông thường như ho, hắt hơi, nước bọt hoặc cho con bú.

Chẩn đoán viêm ban B mãn tính
Nếu thấy cơ thể có bất kỳ triệu chứng cảnh báo hoặc nghi ngờ mắc viêm gan B mạn tính, người bệnh nên chủ động đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám sức khỏe, đồng thời thực hiện một số xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán bệnh chính xác:
- Xét nghiệm máu: giúp bác sĩ xác định được nguyên nhân gây bệnh và mức độ của tổn thương nghiêm trọng của lá gan.
- Siêu âm bụng: phương pháp này được chỉ định để xác định độ cứng của mô gan.
- Đo độ đàn hồi của gan: cho phép bác sĩ chẩn đoán gan đã chuyển qua xơ hóa hay xơ gan chưa.
- Sinh thiết gan: phương pháp này giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác mức độ tổn thương các bệnh lý ở gan. Trường hợp người viêm gan B mạn tính, sinh thiết gan có vai trò giúp đánh giá tình trạng xơ gan hoặc u gan nếu có.
Viêm gan B mạn tính có chữa được không?
Viêm gan B mạn tính KHÔNG CHỮA ĐƯỢC DỨT ĐIỂM, điều trị viêm gan B chủ yếu là khống chế các hoạt động của virus HBV. Theo các bác sĩ, viêm gan B mãn tính vẫn chưa có phương pháp điều trị hiệu quả và dứt điểm hoàn toàn. Thay vào đó, các phương pháp phổ biến điều trị viêm gan B mạn tính nhằm mục đích khống chế hoạt động nhân lên của HBV, giảm tổn thương gan từ đó giúp người bệnh có thể chung sống hòa bình với căn bệnh này.

Phương pháp điều trị sẽ khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh ở từng người bệnh. Ví dụ người bệnh mắc viêm gan B mạn tính có liên quan đến thuốc thì cần ngưng thuốc hoặc chuyển qua thuốc khác, viêm gan B mạn tính theo đó cũng sẽ được cải thiện.
Nếu bị viêm gan B mạn tính, người bệnh sẽ được điều trị bằng thuốc kháng virus với hiệu quả cao và cần thời gian lâu dài để điều trị viêm gan virus B.
Với trường hợp viêm gan B mạn tính nguyên nhân do bia rượu, hướng điều trị đầu tiên người bệnh cần làm là cai và bỏ bia rượu hoàn toàn.
Người bệnh cần chú trọng tới việc rèn luyện sức khỏe để giảm cân nếu mắc gan nhiễm mỡ không do bia rượu. Bên cạnh đó, người mắc gan nhiễm mỡ cũng có nguy cơ cao mắc tiểu đường loại 2 bởi mức đường huyết cao hơn bình thường, do đó cần kiểm soát lượng đường trong máu để hạn chế chất béo tích tụ nhiều trong gan.
Đối với trường hợp viêm gan B mãn tính có liên quan tới viêm gan tự miễn, thông thường sẽ cần đến corticosteroid kết hợp azathioprine (thuốc ức chế hệ miễn dịch). Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo dùng corticosteroid trong thời gian dài có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Do đó cần có sự tư vấn, chỉ định của bác sĩ về liều corticosteroid giảm dần để người bệnh có thể ngừng sử dụng và sau đó tiếp tục dùng azathioprine (2) duy trì.

Phòng ngừa viêm gan B mạn tính
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, để chủ động phòng ngừa hiệu quả viêm gan B mạn tính người bệnh cần:
- Phương pháp phòng ngừa viêm gan B mãn tính hiệu quả nhất là tiêm vắc xin phòng viêm gan B. Việc tiêm phòng cần chủ động thực hiện với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người có bệnh mạn tính và những đối tượng chưa có kháng thể chống lại HBV.
- Không dùng chung kim tiêm, đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, bấm móng tay, dao cạo râu,… với bất kỳ ai.
- Quan hệ tình dục thủy chung một vợ/một chồng/một bạn tình, nếu đối phương nhiễm viêm gan B cần sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ.
- Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với người mắc bệnh viêm gan B, tuyệt đối không tiếp xúc với máu và dịch tiết của người bệnh.
- Không lạm dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá để tránh gây hại cho gan.
- Khám sức khỏe định kỳ 2 lần/ năm để theo dõi sức khỏe gan, mật để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường liên quan đến viêm gan B.
- Người mắc viêm gan B mạn tính cần có chế độ sinh hoạt, ăn uống khoa học, hợp lý, và tuân thủ các phương pháp điều trị của bác sĩ để tránh các biến chứng nguy hiểm của bệnh.

Viêm gan B mạn tính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan và ung thư gan. Khi mắc bệnh, người bệnh sẽ để lại gánh nặng bệnh tật lớn không chỉ cho cá nhân mà còn cho gia đình, xã hội. Chính vì vậy, thay vì lo lắng “viêm gan B mạn tính có chữa khỏi không” cần chủ động phòng ngừa bằng cách tiêm vắc xin đầy đủ. Đồng thời, nếu nghi ngờ hoặc phát hiện mắc viêm gan B cần nhanh chóng đến ngay các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, chẩn đoán đưa ra hướng điều trị thích hợp, tránh biến chứng nặng nề.